«أ ترقدون بالمسجد؟ انه لا یرقد فیه».
آیا در مسجد می‌خوابید؟ مسجد جای خوابیدن نیست.
حضرت علیA نیز همراه آنان بود، رسول خدا۶ رو به علیA کرد و فرمود:
«تعال یا علی انه یحل لک فی المسجد ما یحل لی أما ترضی أن تکون منی بمنزله هارون من موسی الا النبوه»[۲۲۶].
ای علی! نزدیک بیا آن چه در مسجد برای من حلال است، برای تو نیز روا است. آیا راضی نیستی که برای من همانند هارون برای موسی باشی مگر در مقا م نبوت.
-
- تقاضای عمر بن خطاب
ابن عباس نقل کرده است که روزی عمر بن خطاب گفت: دیگر از علی بن ابی طالب سخن نگویید، زیرا من از پیامبر اکرم۶ درباره او شنیدم که اگر یکی از آنها برای من بود، از آن چه آفتاب بر آن می‌تابد برای من بهتر بود. من، ابوبکر، ابوعبیده بن جراح و یک نفر از اصحاب پیامبر نزد آن حضرت بودیم، رسول خدا۶ بر علی بن ابی طالب تکیه کرده بود تا این که دستش را بر شانه‌های علی زد و گفت:
«یا علی أنت أول المؤمنین ایمانا و أولهم اسلاما و أنت منی بمنزله هارون من موسی و کذب من زعم أنه یحبنی و یبغضک»[۲۲۷].
ای علی! تو نخستین مؤمنی هستی که ایمان آوردی و نخستین فردی هستی که اسلام آوردی. تو برای من همانند هارون برای موسی هستی. دروغ می‌گوید هر کس گمان می‌کند که مرا دوست میدارد، در حالی که با تو دشمنی می‌ورزد.
-
- در جریان دختر حمزهA
هنگامی که دختر حضرت حمزه از مکه به مدینه آمد، حضرت علیA جعفر و زید برای سرپرستی او اختلاف پیدا کردند. نزد رسول خدا۶ رفتند تا داوری کند. پیامبر خدا۶ فرمود:
«اما انت یا علی فانت منی بمنزله هارون من موسی الا النبوه»
این روایت در مسند احمد بن حنبل[۲۲۸] و السنن الکبری بیهقی[۲۲۹] نقل شده است.
-
- در حدیث ام سلمه
پیامبر خدا به همسرش ام سلمه فرمود:
«یا ام سلمه ان علیا لحمه من لحمی و دمه من دمی و هو منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی»[۲۳۰].
ای ام سلمه! گوشت علی از گوشت من، خون او از خون من و او برای من همانند هارون برای موسی است، مگر آن که پس از من پیامبری نیست.
بنابراین روشن شد که حدیث منزلت تنها در جریان جنگ تبوک از رسول خدا۶ صادر نشده است، بلکه رسول خدا۶ در مناسبت‌ها و زمان‌های متعددی این حدیث را درباره حضرت علیA بیان کردند.
یکی از ویژگیهای مهم حدیث منزلت این است که این حدیث در صحیحین نیز روایت شده است.قوشچی به این مطلب و این که صحیحین در پیش اهل سنت چه منزلت و جایگاهی دارد، اشاره نمی‌کند، لذا لازم است در این بخش به کتب صحیحین از منظر اهل سنت پرداخته شود.
۴-۲-۳٫ صحیحین از منظر اهل سنت:
الصحیح تألیف محمد بن اسماعیل بخاری (متولد ۱۹۶ق.) و نیز کتاب دیگری با همین نام الصحیح تألیف محمد بن مسلم نیشابوری (متولد ۲۰۶ق.) دو کتاب بسیار مهم حدیثی در میان همه مذاهب اهل سنت است.
وجه تسمیه این کتب به صحیح نیز گویای اعتبار و صحت احادیث آنها به نظر اهل سنت میباشد.
علمای اهل سنت گاهی سلام رسول خدا۶ را به بخاری رسانده و گاهی خواب‌هایی درباره این کتاب دیدهاند و گاهی کرامت‌هایی به این دو کتاب و مؤلفان آنها نسبت دادهاند تا جایی که این دو کتاب را به تایید و امضای رسول خدا۶ رسانیدهاند.
صاحب عبقات الانوار در این باره مینویسد:
«اکابر ثقات و ائمه متبحرین ایشان هم اجماع بر صحت و قبول صحیحین ذکر کردهاند کما فی شرح النووی علی صحیح مسلم و شرح النخبه لابن حجر العسقلانی و قره العینین لولی الله و غیرها و گاهی نقل نمایند که جناب رسالت مآب۶ آن را کتاب خود فرموده حکم به درس آن داده کما فی مقدمه فتح الباری و کتاب الاسانید لابی مهدی عیسی المغربی و گاهی از آن حضرت نقل نمایند که آن جناب تنصیص بر صحت جمیع احادیث بخاری نموده و اجازت روایت آن داده و صحیح مسلم را هم به این فضیلت جمیله ممتاز ساخته …»[۲۳۱].
ابن حجر در آغاز الصواعق المحرقه می‌گوید: به اجماع صحیح بخاری و صحیح مسلم صحیح ترین کتب بعد از قرآن هستند[۲۳۲].
بخاری و مسلم که در پنهان داشتن مناقب و فضایل امیر المؤمنینA و اهل بیتF جد و جهد بلیغ دارند، این حدیث را روایت کردهاند.لذا با وجود شهرتی که حدیث غدیر در منابع دیگر اهل سنت دارد و برخی از بزرگان اهل سنت آن را متواتر میدانند، ولی در صحیحین روایت نشده است. اما حدیث منزلت در صحیح بخاری در دو مورد نقل شده است.
پیامبر خدا۶ به حضرت علیA فرمود: «اما ترضی أن تکون منی بمنزله هارون من موسی»[۲۳۳] آیا راضی نمی‌شوی که برای من همانند هارون برای موسی باشی.
بخاری در جای دیگری این گونه نقل می‌کند: «هنگامی که پیامبر اکرم۶ برای جنگ تبوک از مدینه بیرون می‌رفت، علیA را در مدینه به جای خود قرار داد. علیA عرض کرد: آیا بار زنان و کودکان را بر دوش من می‌گذاری؟
پیامبر فرمود: «ألا ترضی أن تکون منی بمنزله هارون من موسی الا أنه لیس بعدی نبی»[۲۳۴].
مسلم نیز این حدیث را با سندهای متعدد روایت کرده است. در یکی از این نقل‌ها چنین آمده است: سعید بن مسیب از عامر بن سعد بن ابی وقاص نقل می‌کند که پیامبر خدا به علیA فرمود: «أنت منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی» سعید می‌گوید: دوست داشتم این حدیث را رو در رو از خود سعد بشنوم لذا با او ملاقات کردم و این حدیث را به او گفتم او گفت: من این حدیث را از پیامبر۶ شنیدهام. گفتم: به راستی خودت شنیدهای؟
او در پاسخ انگشتانش را به گوشهایش نهاد و گفت: آری؛ اگر دروغ بگویم گوشهایم کر شوند[۲۳۵].
در جای دیگری مسلم آورده است، معاویه به سعد ابی وقاص گفت: چه چیزی تو را از دشنام دادن به ابوتراب باز میدارد؟ گفت: هرگاه آن سه ویژگی را که پیامبر۶ درباره او فرمود، به یاد می‌آورم، هرگز به او دشنام نمیدهم، سپس سعد آن سه را نقل کرد که یکی از آنها حدیث منزلت بود[۲۳۶].
۵-۲-۳٫ مقامات حضرت هارونA در قرآن:
از آنجایی که رسول خدا در این حدیث منازل هارون را برای حضرت علیA اثبات می‌کند. در این جا به برخی از منازل هارون که در قرآن از آنها یاد شده است، اشاره می‌شود.
۶-۲-۳٫ منازل هارون در قرآن:
۱٫نبوت
نخستین مقام حضرت هارون که در قرآن آمده است، مقام نبوت میباشد.خداوند می‌فرماید:
«وَ وَهبنا لَهُ مِن رَحمَتِنا أخاهُ هارُونَ نَبیّا»[۲۳۷].
