ارقاممحلی کنجدبهدلیلکودپذیریپایین،بهمصرفکودهای شیمیاییواکنشچندانینشاننمیدهندولیدرارقام اصلاحشدهمصرفکوداورهمنجربهافزایشعملکرد شدهاست(احمدیوبحرانی، ۱۳۸۸).
راتکه(۲۰۰۵) اعلام کرد که افزایش نیتروژن سنتز شدید پروتئین رادر مقابل اسید چرب فراهم می آورد، بنابر این میزان روغن بذر کنجد کاهش می یابد.
کاتچر(۲۰۰۵) بیان کرد که رابطه معکوسی بین میزان روغن و پروتئین وجود دارد و میزان پروتئین کانولا به طور معنی داری با افزایش میزان نیتروژن افزایش می یابد.
احمدی و بحرانی(۱۳۸۸) گزارش کردند که با کاربرد کود شیمیائی نیتروژن در کنجد، تعداد کپسول در بوته، تعداد شاخه های فرعی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن دانه کنجد تاثیر معنی داری داشت ولی بر روی وزن هزار دانه تاثیر معنی داری مشاهده نگردید.
آنان بیان نمودند که با افزایش میزان نیتروژن در کنجد در صد روغن کاهش یافت ولی این کاهش غیر معنی دار بود که این نتایج با نتایج بحرانی و بابایی( ۱۳۸۶)، آواد و همکاران(۱۹۹۸)، ایمایاوارامبان و همکاران(۲۰۰۲) و عبدالرحمان و همکاران(۲۰۰۳) مطابقت داشت.
سجادی نیک و همکاران(۱۳۸۹) بیان کردند که کاربرد کود شیمیای نیتروژن به میزان ۵۰ کیلو گرم در هکتار برای گیاه کنجد باعث افزایش معنی دار تعداد بذر در کپسول، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه شد.

بحرانی و بابایی(۱۳۸۶) بیان نمودند که افزایش کود نیتروژن میزان پروتئین دانه را در کنجد بطور معنی داری افزایش می دهد که با نتایج پاپری و بحرانی (۱۳۸۴) مشابه بود.
ساکی حسینی (۱۳۷۵) اثر کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد با اعمال تیمارهای ۰، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلو گرم در هکتار عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته، وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول افزایش می یابد و کاربرد ۲۰۰ کیلو گرم در هکتار روی این عامل ها اثر کاهنده داشته، هرچند بصورت معنی داری باعث افزایش ارتفاع بوته می گردد.
نتایج یک مطالعه در استان فارس با بهره گرفتن از مقادیر مختلف نیتروژن (صفر، ۶۰ و ۹۰ کیلو گرم در هکتار) در کنجد نشان داده است که با افزایش میزان نیتروژن، تعداد کپسول در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه افزایش یافته ولی میزان روغن دانه تحت تاثیر قرار نگرفته است(پاپری مقدم فرد و بحرانی، ۱۳۸۴).
در مطالعه ی دیگری نیز استفاده از نیتروژن موجب افزایش عملکرد دانه در کنجد شده است( نارخده و همکاران، ۲۰۰۱).
کوماروهمکاران(۲۰۰۹(بیانکردندکهکاربردکودهای بیولوژیکبههمراهدرصدپایینیازکودهایشیمیایی بررویگیاهکنجدبهطورمعنیداریارتفاعبوته،وزن خشکبوته،تعدادکپسولدربوته،عملکرددانهوعملکردروغنراافزایشدادوهمچنینتوانستدرصد روغنووزنهزاردانهراافزایشدهدکهالبتهاین افزایشغیرمعنی داربود.
نور آبادی(۱۳۸۳) در بررسی تاریخ کاشت و محلول پاشی عناصر ریز مغذی بر عملکرد اجزاء عملکرد آفتابگردان نشان داد که زمان محلول پاشی اثر معنی داری بر تعدا برگ، تعداد دانه در طبق و عملکرد روغن و دانه داشت. نتایج حاصله نشان داد که افزایش معنی­داری بر تعداد برگ، تعداد دانه در طبق و عملکرد روغن و دانه در محلول پاشی در مرحله گرده افشانی توأم با غنچه دهی حاصل شد. در ادامه مطالعه وی مشخص شد که مقدار محلول پاشی نیز بر روی کلیه صفات رویشی و زایشی مورد مطالعه اثر معنی داری داشته است.
استفاده از عناصر غذایی منیزیم و روی نیز در بعضی از مناطق موجب افزایش عملکرد دانه و روغن (جین و همکاران، ۱۹۹۹) و استفاده همزمان عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم نیز موجب افزایش اجزای عملکرد و در نهایت عملکرد دانه و روغن کنجد در بعضی از آزمایش ها شده است(کاتیرسان،۲۰۰۲؛ کاتیرسان و هارمالینگام، ۱۹۹۹؛ شارما، ۲۰۰۵).
سعیدی (۲۰۰۸) در مطالعه ۱۳ ترکیب تیمار کودی شامل عناصر آهن، روی و منگنز به همراه کود های پر مصرف بر روی صفات زراعی دو رقم کنجد که بین تیمار های مختلف کودی از نظر درصد روغن دانه اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین از طریق تجزیه رگرسیون مشخص شد که تغییرات عملکرد دانه بیشتر ناشی از تغییرات تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول بوده و این دو صفت از اجزای عملکرد دانه در کنجد می باشد.
کاربرد عناصر روی به دو روش تغذیه برگی و اضافه کردن به خاک نیز موجب جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم(تیروپاتی و همکاران، ۲۰۰۱) و شاخص برداشت، اجزای عملکرد و نهایتا عملکرد دانه در کنجد شده است(تیرو پاتی و همکاران،۲۰۰۱).
محلول پاشی دو مرحله ای عنصر بور در مرحله رشد زایشی سویا باعث افزایش تعداد غلاف و تعداد دانه در بوته گردید(وان خده،۲۰۰۲).
احمد و همکاران (۲۰۱۲) اظهار نمودند، محلول پاشی ۱% بور در گیاه برنج سبب افزایش معنی دار وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، محتوی پروتئین و محتوی نشاسته گردید.
شهابی فر و خوش نظر (۱۳۸۴) نشان دادند، اثر عنصر بور روی صفاتی از قبیل وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه ارقام پائیزه کلزا معنی دار است.
فصل دوم
مواد و روش ها
۲-۱- موقعیت جغرافیایی محل آزمایش
این تحقیق در بهار سال ۱۳۹۲ در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خوی واقع در ۲ کیلو متری شمال این شهرستان اجرا گردید. این منطقه دارای عرض جغرافیایی ۳۸ درجه و ۳۲ دقیقه و ۱۹ ثانیه شمالی و طول جغرافیایی ۴۴ درجه و ۵۵ دقیقه و ۲۷ ثانیه شرقی و دارای ۱۱۵۷ متر ارتفاع از سطح دریا می باشد. بر اساس تقسیم بندی کوپن این منطقه دارای آب و هوای نیمه خشک با تابستان های خشک می باشد. حداقل دمای سالانه ۲/۷ – درجه سلسیوس در دی ماه و حداکثر ۴/۳۴ درجه سلسیوس در مرداد ماه اندازه گیری شده است.
۲-۲- خصوصیات خاک محل آزمایش
به منظور تعیین برخی خصوصیات فیزیکی و شیمایی خاک محل آزمایش، قبل از اجرای طرح از خاک مزرعه به عمق متوسط ۵۰ سانتی متر در چهار نقطه از مزرعه نمونه برداری و به آزمایشگاه ارسال گردید. نتایج آزمون خاک در جدول ۲-۲ آورده شده است.
جدول ۲-۱- خصوصیات خاک محل اجرای طرح