کمال اخلاقی[۶۰]
انسان دارای دو دسته از صفات و اخلاقیات است. یک دسته که میتوان آنها را «غرایز حیاتی» نام نهاد که برای ادامه حیات ضرورت دارند و در تمام افراد دیده میشوند. افراط و تفریط در این قسمت سبب بروز ناکارآمدی در انسان میگردد. مثلاً علاقه به خود، علاقه به فرزند، حس انتقام، حس ترس، غریزه شهوت و غضب نمونه هایی از همان صفات حیاتی است که برای حیات انسان لازم است، اما به شرط اینکه در حد اعتدال باشد. و اگر انسان به خودش علاقه نداشته باشد از خطرات بیم نخواهد داشت و بی پروا خود را در معرض انواع خطرها قرار می دهد و جان خود را دستخوش فنا و نابودی میکند و از طرفی اگر علاقه او به خود در جهت افراط و اقع شود و همه چیز را برای خود نخواهد مسلم است که این هم مایه بدبختی و هلاکت او است، افراد متهور و نترس غالباً عمر خود را به پایان نمیرسانند و افراد ترسو هم از عمر خود بهرهمند نمیشوند و از فعالیتهای مثبت اجتماعی محرومند. اشخاص غضبناک انسانهای غیر قابل اعتماد و معمولاً بیارزش از آب در میآیند و در مقابل افراد خونسرد هم ناقصند زیرا در صحنه مبارزات اجتماعی قادر به دفاع از حقوق مسلم خود نیستند (خسروی و علیزادهصحرایی، ۱۳۸۸).
بنابراین هر یک از این غرائز حدی است که اگر از آن حد و اندازه تجاوز کنند موجب زیان انسان می گردد و فقط در صورت اعتدال صفات مزبور بشر می تواند از آنها بهرهمند شود و از این نظر «کامل» میگردد.
دسته دوم صفاتی هستند که میتوان آنها را روحیات عالی انسان نامید. این دسته از صفات حد و اندازه معینی ندارند و هر قدر زیادتر باشد، باعث کمال بیشتر انسان خواهند بود. صفات عدالت، حق دوستی، حقطلبی، وظیفهشناسی را می توان در این دسته نام برد. هر فردی که از این صفات سهم بیشتری دارد کاملتر است.
این طور نتیجه میگیریم که ایجاد تکامل اخلاقی در انسان به تعدیل تعدیل غرائز حیاتی و پرورش روحیات عالی انسانی مربوط است. دین صحیح ضامن تکامل اخلاقی انسان است، زیرا روشن است که اولین شرط تعدیل غرائز از قبیل خودخواهی و شهوت و خشم احساس یک مسئولیت درونی و باطنی است که در همه جا حالات و افکار و رفتار انسان را کنترل کند، سرچشمه این احساس مسئولیت فقط ایمان است
کمال عملی[۶۱]
کمال عملی انسان ناشی از کمال اخلاقی او است، زیرا عمل همان انعکاس و پرتو اخلاق است و به عبارت دقیقتر همه کارهای انسان یک ریشه اخلاقی دارد و از همین جهت ما روحیات و صفات افراد را در طرز عمل آنها جستجو میکنیم. البته ممکن است انسان به طور تصنع عملی را بر خلاف روحیات خود انجام دهد، اما بدیهی است که این عمل جنبه استثنایی دارد و دوام پذیر نیست، بنابراین برای اینکه اعمال و رفتار بشر خوب و کامل باشد باید قبل از هر چیز غرائز حیاتی تعدیل گردد و روحیات و صفات عالیه در حال پرورش و نمو باشد و روی هم رفته مطالبی را که در کمال اخلاقی گفتیم به این مبحث مربوط میگردد و به این ترتیب ثابت میشود که کمال عملی انسان نیز در سایه ایمان به خدا انجامپذیر است و بس (حسینی، ۱۳۸۹).
تلاش سالم یا کمالگرایی بهنجار[۶۲]
انتخاب اهداف سالم و داشتن تلاش و پشتکار با فرایند خودتخریبگر کمالگرایی کاملاً تفاوت دارد. تلاش سالم (سازنده)، منجر به انتخاب اهداف بر پایه خواستههای شخصی و آرزوها و نه براساس پاسخگویی به انتظارات خارجی میگردد. به عبارت دیگر اهداف آنها، واقعی، خودجوش(درونی) و ذاتاً قابل حصول است. افراد تلاشگر سالم، از انجام کار در دست اجراء بیشتر از تفکر در مورد نتیجه پایانی آن لذت میبرند. وقتی این افراد با تجاربی چون نارضایتی و شکست مواجه میشوند، واکنشهای آنها عموماً به موقعیّت ویژه موجود محدود میشود و این موضوع را به احساس ارزشمندی خویش تعمیم نمیدهند (هانگ[۶۳]، ۲۰۰۸؛ به نقل از شریفی، ۱۳۹۰).
ویژگیهای دانشآموزان کمالگرا
الف) آنها از اینکه مبادا مرتکب خطا شوند، نگرانند.
ب) برای خود پیشرفتهای بالاتری در نظر میگیرند به نحوی که هرگز از کار خود راضی نمیشوند.
ج) در مقابل کیفیت کار خود، اغلب مضطرب نگران یا ناکام هستند.
د) از شرکت در رقابتها حتی اگر از توانایی خود مطمئن باشند خودداری میکنند.
همچنین فابون در توصیف افراد خلاق خاطرنشان میسازد، افراد خلاق در رفتارهایشان بسیار جدی و کمالگرا هستند و تصور میکنند که دارای رسالت جهانی هستند. کمالگرایی آنها را به کنارهگیری سوق داده و باعث میشود که مدرسه و یا دانشگاه را رها کنند (حسینی، ۱۳۸۹).
نحوه غلبه بر تفکر کمالگرا
چهار ویژگی، اضطراب را بهوجود میآورد: کمالگرایی، نیاز شدید به تایید، نادیده گرفتن نشانههای فیزیکی و روانشناختی استرس و نیاز شدید به کنترل. فرد می تواند بهوسیله غلبه بر این ویژگیها اضطراب خود را کنترل کند(شریفی، ۱۳۹۰).
مردم وقتی که انتظارات غیرمعقولانه بالایی دارند و زمانی که بیشتر وقت خود را صرف غصه خوردن درباره عیوب کوچک و اشتباهات جزیی میکنند، مضطرب میشوند. در این صورت امکان آرامش داشتن و لذت بردن از زندگی مشکل خواهد بود. افراد میتوانند از طریق نکتههای زیر دورنمایی از کمالگرایی خود را مشاهده نمایند:
۱) اگر فرد خود ارزشمندی به دست آمده را به دلیل فضائل خود بداند و سهم اساسی در پیشرفتها را به دلیل عزت نفس خودتلقی کند، این باعث می شود که به سوی هدف های واقعی پیش رود.
۲) شناختن و غلبه کردن بر سبک های تفکر کمالگرا .
الف) فرد کمالگرا تلاش کند جملات زیر را با خود زمزمه نکند؛
- من باید اشتباه نکنم .
- من باید بتوانم کارها را درست انجام دهم.
- من مطلقا نمی توانم آن را انجام دهم
- حدی وجود ندارد حتی در تلاش کردن
ب) در عوض جملات زیر را تکرار کند؛
- من می توانم این کار را بهتر انجام دهم.
- من از اشتباهاتم درس می گیرم.
-لازم است این بدبختی را در قدم های کوچک از بین ببرم.
۳) نباید اشتباه کوچک را بزرگ کند؛ چرا باید فشارهای روانی غیرضروری را تحمل کند
۴) روی جنبههای مثبت تمرکز کند؛ وقتی دچار اضطراب های غیر ضروری می شود یک روش مناسب برای اینکه توجه خود را از افکار منفی تغییر دهد، تمرکز روی جنبه های مثبت است .
۵) کار کردن روی هدفهای واقعی؛ هدفها باید به اندازه کافی بالا، جالب و چالشانگیز باشند، اما نه آن قدر بالا که نتواند به آنها برسد. فرد میتواند هدفها را اصلاح کند.
۶) بعضی اوقات شوخی کند؛ اگر در بعضی چیزها باید کمالگرا باشد، حداقل در همه موارد کمالگرا نباشد.
۷) یک رویکرد تسلط مدار در زندگی اتخاذ کند؛ این روش می تواند در فرایند مواجه شدن بدون نگرانی با چالشها و پیامدهای آن مناسب باشد (اولسن[۶۴] و پاوول[۶۵]، ۲۰۰۷).
سیکل معیوب در روند کمالگرایی
نگرش کمالگرایانه، یک دور معیوب را بهوجود میآورد. افراد کمالگرا، نخست مجموعهای از اهداف غیر قابل دسترس را ردیف میکنند. در گام بعدی در رسیدن به این اهداف شکست میخورند، زیرا دسترسی به آن اهداف غیر ممکن میباشد. در گام بعدی، زیر فشار میل به کمال و ناکامی مزمن غیر قابل اجتناب ناشی از آن، خلاقیت و کارآمدی آنها کاهش مییابد. و بالاخره این روند، افراد کمالگرا را به انتقاد و سرزنش از خود هدایت میکند، که نتیجه این روند نیز عزت نفس پایین میباشد. این مسائل احتمالاً اضطراب و افسردگی نیز به همراه خواهد داشت. در این موقعیت افراد کمالگرا بهطور کامل در این لحظه، تنها، اگر سختتر کار کنم، موفق خواهم شد. چنین افکاری، مجدداً منجر به یک دور کامل معیوب میگردد. چنین دور معیوبی با نگاهی به نحوه روابط بین فردی افراد کمالگرا، میتواند بهتر، قابل تشریح باشد. افراد کمالگرا معمولاً عدم پذیرش و طرد شدن از سوی دیگران را پیش بینی و از آن میترسند. با این ترس، آنها در مقابل انتقاد دیگران حالت دفاعی به خود میگیرند و از این طریق دیگران را ناکام و از خود دور میسازند. کمالگراها بدون اینکه متوجه این موضوع باشند، همچنین معیارهای به شدت غیر واقعگرایانه خود را از دیگران نیز انتظار داشته و در نتیجه نسبت به دیگران متوقع و منتقد میگردند. در نهایت، ممکن است، افراد کمالگرا، به دیگران اجازه ندهند که شاهد اشتباهاتشان باشند. آنها این نکته را در نظر نمیگیرند که خود افشایی این فرصت را به آنها میدهد که دیگران به چشم یک انسان به آن نگاه کرده و دوستشان بدارند. بهدلیل وجود این دور (سیکل) معیوب، افراد کمالگرا، غالباً در داشتن روابط نزدیک با افراد دچار مشکل هستند و به همین خاطر رضایت کمتری از روابط بین فردی خود دارند (خسروی، ۱۳۸۸).
تلاش سالم
انتخاب اهداف سالم و داشتن تلاش و پشتکار با فرایند خود تخریبگر کمالگرایی کاملاً تفاوت دارد. تلاش سالم (سازنده)، منجر به انتخاب اهداف، برپایه خواستههای شخصی و آرزوها و نه براساس پاسخگویی به انتظارات خارجی، میگردد. اهداف این افراد، همیشه تنها یک قدم از آنچه همزمان به پایان بردهاند، فراتر است. به عبارتی اهداف آنها، واقعی، خود جوش (درونی) و ذاتاً قابل حصول است. افراد کوشای سالم از انجام کار در دست اجرا بیشتر از تفکر در مورد نتیجه پایانی آن لذت میبرند. وقتی این افراد یا تجاربی چون نارضایتی یا شکست مواجه میشوند، واکنشهای آنها عموماً به موقعیت ویژه موجود محدود میشود و این موضوع را به احساس ارزشمندی خویش تعمیم نمیدهند (کاوامورا[۶۶] و هانت[۶۷] و فورست[۶۸]، ۲۰۰۱).
گامهای تغییر نگرشهای کمالگرایانه
اولین گام در تغییر نگرشهای کمالگرایانه به تلاشهای سالم، داشتن عدم رضایت از کمالگرایی، بینقص بودن یک خطای غیر قابل حصول است. گام بعدی چالش با افکار و رفتارهای خود تخریب گرانهای است که بینقص گرایی را تغذیه میکنند(حسینی، ۱۳۸۹). احتمالاً برخی از دستورالعملهای زیر میتوانند کمک کننده باشند:
-اهداف واقعی و قابل دسترسی را برپایه خواستههای شخصی، نیازها و عملکردهای قبلی فرد هماهنگ شود. این امر فرد را قادر خواهد ساخت، تا به خواستههای خود برسد و نیز احساس ارزشمندیاش را افزایش خواهد داد.
- اهداف بعدی را به ترتیب ارزش آنها مرتب نماید. به محض آنکه به یک هدف رسید، هدف بعدی را یک سطح فراتر از سطح قبلی عملکردش تعیین نماید.
- با معیارهای خودش برای رسیدن به موفقیت تلاش نماید. هر گونه فعالیت و هدفی را که انتخاب میکند، با ۱۰۰ % ، ۹۰ %، ۸۰ % یا حتی ۶۰ % موفقیت بپذیرد. این امر به فرد کمک خواهد کرد، تشخیص دهد که کامل نبودنش به معنی پایان دنیا نیست.
- طی مراحل انجام کار در فعالیت، تنها بر روی نتیجه پایانی تمرکز نکند. موفقیت خود را تنها بر اساس اینکه چه چیزی را به پایان رسانیدهاست، ارزیابی ننماید.
- احساس اضطراب و افسردگی را همچون فرصتی جهت ارزیابی خویش مغتنم شمارد و با خود این پرسش را مطرح سازد که آیا من انتظارات غیر ممکن را در چنین موقعیتی برای خود فراهم کردهام؟
اکثر قوانین راجع به مبادلات الکترونیکی و نیز قانون تجارت الکترونیکی کشور ما نصی در این خصوص ندارند .بنابراین باید با توجه به قواعد عمومی حاکم برایجاب ونیز لحاظ نمودن جنبه خاص قراردادهای الکترونیکی پاسخ این پرسش رایافت .در سیستمهای حقوقی مختلف ،ویژگیهایی را برای ایجاب برشمرده اند که در شناسایی آن به کار می آید .
۳-۴- ایجاب الکترونیکی در قوانین
۳-۴-۱- حقوق ایران
«هر قراردادی حداقل دو طرف معامل و متعامل یا خریدار و فروشنده دارد ،هرچند تفاوتی چندان ندارد که کدام یک طرفین آغاز به سخن و پیشنهاد نمایند ،لیکن پیشینیان ما درعلم فقه و حقوق ،فعل یا نخستین جزء یا بخش آغازگر معامله را ایجاب و فاعلش را موجب و بخش دوم انفعالی معامله را قبول نامیده اند .»[۳۲۰]
ضمن اینکه در مورد تعریف ایجاب گفته شده است که :«ایجاب اعلام اراده کسی است که طرف قرارداد را برمبنای معینی بر انجام دادن معامله دعوت می کند،به گونهای که اگر پیشنهاد مورد قبول طرف قرار گیرد،اوبه مفاد آن پای بند شود،خواه پیشنهاد،ناظر به شخص معین یا عموم مردم باشد.»[۳۲۱]
بنابراین شکل ویژه ای برای ایجاب در نظر گرفته نشده است و میتواند ایجاب بهطور حضوری بیان شود .یا از طریق تلفن ،پست ،دورنگار ،شبکه جهانی وب یا رایانامه .میتوان گفت آنچه که اهمیت دارد این است که متعاملین بتوانند اراده انشایی خود را برای تشکیل عقد به هر طریقی به یکدیگر منتقل کنند که قانون مدنی ایران در ماده ۱۹۱ [۳۲۲] از آن به «مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند»یاد کرده است.
به عبارت دیگر هریک از طرفین ،از اراده جدی طرف دیگر اطمینان حاصل کند هر التزام را بتوان استنباط کرد.
از ماده ۱۹۰ قانون مدنی کشورمان نیز چنین بر می آید که برحسب اصل ،توافق دو اراده ،رکن لازم و کافی برای بسته شدن تمام قراردادهاست .استقراء در شرایط درستی عقود معین نیز این استنباط را تقویت می کند،زیرا جز در موارد نادر،در هیچ یک از آنها ،تشریفات خاصی بر شرایط عمومی افزوده نشده است.[۳۲۳]
قانون تجارت الکترونیک کشور ما نصی در خصوص قابلیت ایجاب الکترونیکی[۳۲۴] ندارد .اما با توسل به اصل رضایی بودن عقود و آزادی طرفین در گزینش شیوه اعلام اراده و نیز اصل اعتبارو نفوذ داده پیام (مستفاد از مواد پراکنده قانون مدنی )،شناسایی اعتبار نوشته الکترونیکی ،امضای الکترونیکی ودلیل الکترونیکی ،قابل استنباط است.
بنابراین با امعان نظر به مفاد مواد ۱۹۱ ،۱۹۲ [۳۲۵]،۱۹۳ [۳۲۶]،۳۳۹[۳۲۷] ،۱۰۶۲ [۳۲۸] قانون مدنی ،میتوان این قاعده را کشف کرد که حقوق ما جز در موارد خاص قالب مشخصی برای شکل ایجاب تعیین نکرده است و ایجاب میتواند به صورت لفظ یا نوشته یا عملی که حکایت از آن داشته باشدو یا حتی از طریق اشارات نیز صورت پذیرد .
البته چنانچه پیشتر گفتیم ،قواعد عمومی راجع به اینکه ایجاب باید کامل و همچنین مشخص باشد و لزوم قاطعیت ایجاب واینکه باید خطاب به طرف معامله و بهمنظور اعلام به او باشد [۳۲۹]،تغییری در شکل آن نخواهد داد.با فرض وجود این ارکان ،میتوان صور متعددی را برای ایجاب قائل شد.
بنابراین به موجب قواعد عمومی قراردادها قراردادها و مفاد قانون تجارت الکترونیکی ایران،ایجاب از طریق دادههای الکترونیکی معتبر بوده و الزامات و تقییداتی که برای ایجاب کننده با غیر وسایل الکترونیکی لازم است،برای ایجاب کننده با وسایل الکترونیکی نیز الزامآور است .از آن جمله میتوان به مدت اعتبار ایجاب و اسباب زوال ایجاب اشاره کرد.[۳۳۰]
۳-۴-۲- مقررات بینالمللی عهدنامه ۲۰۰۵
اصطلاح دعوت به ایجاب ،اگرچه در اصل ساخته حقوق کامن لا است اماانتساب برخی از آثار عملی بدان،باعث شده تا درحقوق سایر سیستم خا نیز موردتوجه قرارگیرد.عهدنامه ۲۰۰۵ نیز جهت هماهنگی با مقتضیات و نیازمندی های روز ،ضمن شناسایی این وضعیت ،به ارائه معیاری جهت تشخیص آن از سایر نهادهای مشابه پرداخته است .
ماده ۱۱،باعنوان «دعوت به ایجاب» اظهار داشته است :«پیشنهاد انعقاد قرارداد از طریق یک یا چند ارتباط الکترونیکی که مخاطب آن شخص یا اشخاص معین نبوده اند ،بلکه عموما برای اشخاصی که از سیستمهای اطلاعاتی استفاده میکنند،قابل دسترسی بوده،از جمله پیشنهادهایی که با بهره گرفتن از سامانه های هوشمند برای ارائه سفارش از طریق این سیستمهای اطلاعاتی ،انجام میگیرد،دعوت به ایجاب تلقی می شود؛مگر آنکه آشکارا بر این امر دلالت کند که شخصی که پیشنهادها را مطرح کرده،درصورت قبول ملتزم به آن باشد»[۳۳۱]
ملاحظه می شود که عهدنامه ۲۰۰۵،برای تحقق ایجاب،دو شرط را مقرر نموده است :
پیشنهاده باید خطاب به شخص یا اشخاص معین باشد(مفهوم مخالف ماده ۱۱ )؛
اگر پیشنهاد خطاب به شخص یا اشخاص معین نباشد،در صورتی ایجاب تلقی می شود که بر این امر دلالت نماید که ایجاب کننده قصد التزام به آن ایجاب را داشته باشد؛بهگونهای که به محض طرف مقابل ،قرارداد منعقد شود.
در محیط کاغذی ،آگهی های موجود در روزنامه ها،رادیو و تلویزیون ،کاتالوگ ها ،بروشورها و فهرست قیمت ها و یا دیگر وسایل که خطاب به یک یا چند شخص معین نبوده،اما اساسا برای عموم قابل دسترسی است بهعنوان دعوت به ایجاب تلقی می شود.زیرا دراینگونه موارد،قصد التزام به چنین پیشنهادی ،وجود ندارد.برهمین اساس ،صرف نمایش کالا در پنجره فروش و قفسه های فروشگاه معمولا بهعنوان دعوت به معامله تلقی می شود. [۳۳۲]
۲٫قانون نمونه آنسیترال ۱۹۹۶
قانون نمونه آنسیترال ۱۹۹۶ ،در ماده ۵ [۳۳۳] خود،تنها به شناسایی اثر حقوقی و اعتبار و نفوذ داده پیام اکتفا نموده و بدون تصریح خاص در مورد ایجاب یا قبول ،اعلام نموده که اثر حقوقی و اعتبار و نفوذ اطلاعات صرفا به دلیل شکل آن که داده پیام است ،انکار شود.
ضمنا آنسیترال ۱۹۹۶،در تایید اثر حقوقی ایجاب در فضای الکترونیکی و گالریهای مجاز ،مانند فضای واقعی و معمولی ،در ماده ۱۱ [۳۳۴] خود چنین می گوید:«… هنگامی که برای انعقاد قرارداد از داده پیام استفاده می شود،اعتبار یا قدرت اجرایی قرارداد،فقط به این دلیل که از داده پیام استفاده شده است ،ازمیان نمی رود .»[۳۳۵]
۳٫عهدنامه ۱۹۸۰ وین [۳۳۶]
کنوانسیون ۱۱آوریل ۱۹۸۰ وین در مورد بیع بینالمللی کالا در بندهای ۱و۲ ماده ۱۴ خود در خصوص ایجاب می گوید:
«۱- پیشنهاد انعقاد قرارداد خطاب به یک یا چند شخص معین در صورتی ایجاب محسوب می شود که به اندازه کافی مشخص و دال بر قصد التزام پیشنهاد دهنده
در صورت قبول طرف مقابل باشد.پیشنهاد در صورتی به اندازه کافی مشخص است که کالا را مشخص نموده و به نحو صریح یا ضمنی مقدار و ثمن را معین یا ضوابطی جهت آن دو مقرر نماید.
پیشنهاد را ،غیر از آنچه که خطاب به یک یا چند شخص معین است ،باید صرفا دعوت برای ایجاب محسوب کرد،مگر اینکه خلاف آن به وضوح توسط کسی که آن را پیشنهاد می دهد ،اعلام شده باشد.»[۳۳۷]
باتوجه به شرایط مذکور،پایگاه اینترنتی،ایجاب را عرضه می کند،یعنی کالا ،خدمات یا اطلاعات را عرضه می کند و به دنبال توافق باطرف مقابل است .البته در اینجا ایجاب باید متضمن شرایطی قطعی و کافی باشد و صرف اطلاعات یا آگهی محصولات یا خدمات ،ایجاب محسوب نمی شود.[۳۳۸]
تعیین و احراز قصد طرفین برای انعقاد قرارداد امر مشکلی است ، بویژه در مواردی که بین طرفین مذاکرات طولانی صورت میگیرد و پیشنهادهای متعددی داده می شود و معلوم نیست کدام پیشنهاد ایجاب است.این یک امر ماهوی است که توسط دادگاه باید احراز گردد .برای تشخیص قصد طرفین از مقررات ماده ۸ [۳۳۹] کنوانسیون مذکور نیز میتوان استفاده نمود.
مطابق این ماده ،هرگاه یکی از طرفین به مؤدّای قصد طرف دیگر علم داشته با شد و یا جهل او مسموع نباشد،الفاظ و اعمال آن طرف دیگر باید مطابق قصد وی تفسیر گردد (بند ۱ ماده ۸).به دیگر سخن،قرارداد با توجه به اراده باطنی طرف قرارداد تفسیر می شود ،به شرط اینکه طرف دیگر به مقصود آن طرف علم داشته یا می بایست د اشته باشد.
در صورت عدم شمول و قابلیت اجرای قاعده ی فوق،الفاظ و سایر اعمال هریک از طرفین محصول بر استنباط افراد متعارف از همان صنف در اوضاع و احوال مشابه است (بند ۲ ماده ۸ ).در مقام تشخیص قصد هریک از طرفین یا تعیین استنباطی که یک فرد متعارف از آن خواهد داشت باید به اوضاع واحوال ذیربط ازجمله :مذاکرات طرفین،رویه معمول به آنان،عرف و عادت و اعمال بعدی آنان توجه کرد.(بند ۳ ماده ۸).
بطور کلی میتوان گفت که هرچه تعداد مخاطبان یک پیشنهاد محدودتر و پیشنهاد مشخص تر باشد ،این نظر تایید می شود که پیشنهاد کننده قصد التزام بر فرض قبول مخاطب را داشته است .از این کنوانسیون پیشنهاد به عموم را ایجاب به شمار نیاورده ،مگراین که ثابت شود که قصد انشا وجود داشته است .[۳۴۰]
ب – ۴:اصول قراردادهای تجاری بینالمللی موسسه بینالمللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی
ماده ۲-۱-۲ [۳۴۱] اصول قراردادهای بازرگانی با یک عبارت سلبی و بدون بیان صریح ،ایجاب را اینگونه تعریف می نماید:«پیشنهاد انعقاد قرارداد چنانچه به اندازه کافی مشخص و دال بر قصد التزام ایجاب کننده در صورت قبول طرف مقابل باشد،ایجاب محسو ب می شود.»
ج)مقررات خارجی
۱٫انگلیس
درحقوق انگلیس،ایجاب عبارت است از اظهار اراده انعقاد قرارداد- بوسیله لفظ یا عمل بهطوری که حاکی از این باشد که بر فرض قبول طرف مقابل –ایجاب کننده ملتزم به آن خواهد بود.[۳۴۲]
در حقوق این کشور،هرچند ایجاب،بیان تمایل آشکار برای انعقاد قرارداداست [۳۴۳] ولی از آرای دادگاهها و نظر دانشمندان[۳۴۴]حقوق چنین استنباط می شود که اگر ظاهر امری برایجاب دلالت نماید ،ایجاب محقق شده است ،صرف نظر از این که فاعل آن چنین قصدی داشته باشد.
درهر حال این طرز تلقی از ایجاب ،برای کسانی که با تجارت الکترونیکی سرو کار دارند،خطر بزرگی را رقم می زند،چه بسا اعلام های یک سایت ضعیف وغیر محتاط،منجر به ایجابی ناخواسته و انعقاد نامطلوب شود.[۳۴۵]
-
- فرانسه
طبق تعریفی که حقوقدانان فرانسه از ایجاب نموده اند،رکن اصلی ایجاب عبارت است از «قصد التزام» بدون درنظر گرفتن این لزوم که مخاطب ایجاب یک یا چند شخص معین باشد.[۳۴۶]
تعریف حقوقدانی فرانسوی از ایجاب :«ایجاب عبارت است از اعلام اراده که شخص بدان وسیله قصد خود بر انعقاد قرارداد و نیز عناصر اساسی آن را ابراز می کند،بهطوری که قبول آن از طرف مخاطب موجب انعقاد قرارداد می گردد.»
بعلاوه در حقوق فرانسه تصریح شده است که پیشنهادی ایجاب محسوب می شود که دقیق و کامل باشد و الا صرفاً دعوت به ایجاب یا انعقاد تلقی می گردد ،نه ایجاب .[۳۴۷]
۱۱/۰
۰۱/۰
۷۲/۰
۵۶/۰
۵۴۷/۲۷
۰۰۸/۰
۵
۴۹/۰
۱۹/۰
۷۳/۰
۰۰/۰
۰۴/۰
۱۷/۰
۶۹۶/۳۱
۰۰۶/۰
۶
نتیجه فرضیه چهارم: با توجه به جدول۴-۳۱ عدد دوربین واتسون(۹۷۲/۱) بیان می دارد که بین خطاهای مدل رگرسیون استقلال وجود دارد چرا که این عدد در محدوده ۵/۱ تا ۵/۲ قرار گرفته است و همچنین ضریب تعیین تعدیل شده (۲۰۴/۰) بیان می دارد که حدود ۲۰ درصد تغییرات متغیر وابسته به متغیرهای مستقل مربوط می باشد. از جدول۴-۳۲ مقدار Sig بدست آمده(۰۰۱/۰) بوده که چون از (۰۵/۰) کمتر است پس فرضیه H0 آن رد می شود پس مدل کلی رگرسیون تأیید می شود؛ از جدول ضرایب مشخص است که Sig مروبط به عدد ثابت(۰۰۴/۰)، منابع - شراکت ها(۰۰۴/۰) می باشد و چون از (۰۵/۰) کمتر است پس فرضیه H0 (صفر بودن ضرایب) رد می شود پس این متغیر در صورت تشکیل معادله رگرسیون ضرایبی به شرح ستون B دارند. در جدول ۴-۳۴ در ستون مقدار ویژه بعد ۵ و ۶ عددی نزدیک صفر دارند که این نشان می دهد همبستگی داخلی پیش بینی ها زیاد است و تغییرات کوچک در مقادیر داده ها به تغییرات بزرگ در برآورد ضرایب معادله رگرسیون منجر می شود. و در ستون مربوط به شاخص وضعیت برای بعد۶ عدد(۶۹۶/۳۱) بدست آمده که این یعنی مشکل جدی در استفاده از رگرسیون وجود دارد. لذا در این بررسی نمی توان معادله رگرسیونی با وضعیت موجود ایجاد نمود و تنها در صورتی که متغیر وابسته (نتایج کلیدی عملکرد) با معیار منابع- شراکت ها باشد می توان تشکیل یک معادله رگرسیون خطی دهد.
۴-۴-۳ یافته های فرعی تحقیق
از دید مرد و زن کارمند، در این بررسی بین واریانس های این دو جامعه مستقل در مورد معیارهای ۹ گانه تعالیEFQM تنها واریانس این دو جامعه در مورد معیار فرآیندها نسبت به هم متفاوت است چرا که طبق آزمون(برابری واریانس) لوین در مورد دو نمونه مستقل sig فرآیندها (۰۰۳/۰) بدست آمده یعنی فرضیه H0 که همانا برابری واریانس دو جامعه در معیار فرآیندها بوده رد می شود در نتیجه واریانس دو جامعه مرد و زن متفاوت است لذا می بایست از سطر نامساوی بودن واریانس ها برای پیش بینی مقایسه میانگین دو جامعه مذکور استفاده نمود و از آنجا که sig تمامی موارد جدول t-test برای بررسی تساوی میانگین های دو جامعه بیشتر از (۰۵/۰) است لذا فرضیه H0 این بخش که همانا برابری میانگین های دو جامعه است تأیید می شود؛ پس، از دید دو جنس مخالف مرد و زن تفاوتی در ارزیابی از ۹ معیار مدل وجود ندارد و به نوعی دو جامعه مستقل، مرد و زن میانگین نمره تقریباً یکسانی به تمامی سؤالات در هر زیر معیار داده اند. و فاصله اطمینان(۹۵درصد) برای تفاضل میانگین دو گروه بر اساس دو ستون سمت راست جدول ۴-۳۶ به صورت ذیل محاسبه می شود.
۲۶۳۴۴/۰- (رهبری)≤-≤ ۲۳۱۴۴/۰
۲۵۴۵۳/۰- (خط مشی- استراتژی)≤-≤ ۲۰۵۴۰/۰
۲۴۷۲۳/۰- (کارکنان)≤-≤ ۴۷۸۱۸/۰
۱۱۶۰۸/۰- (منابع – شراکت ها)≤-≤ ۴۴۵۱۳/۰
۰۹۷۹۲/۰- (فرآیندها)≤-≤ ۵۲۱۲۳/۰
۲۰۰۰۶/۰- (نتایج مشتریان)≤-≤ ۳۶۲۹۶/۰
۲۹۶۷۶/۰- ( نتایج جامعه)≤-≤ ۳۰۵۴۶/۰
۰۸۳۳۹/۰- ( نتایج کارکنان)≤-≤ ۶۶۸۰۸/۰
۳۹۸۶۳/۰- ( نتایج کلیدی عملکرد)≤-≤ ۱۵۹۸۷/۰
در تمامی فاصله اطمینان های بیان شده چون حد پایین منفی و حد بالا مثبت است تفاوت میانگین دو جامعه معنی دار نبوده و تساوی میانگین دو جامعه رد نمی شود، به عبارت دیگر- یعنی = .
جدول۴-۳۵: توصیف نظرات گروه ها در مورد معیارهای مدل تعالی EFQM
جنسیت
تعداد
میانگین
انحراف استاندارد
خطای معیار میانگین
۲-۱۸- خودشکوفایی
یکی از ویژگی های که برای رسیدن به هوش هیجانی تسهیل میکند تلاش فرد برای رسیدن به خودشکوفایی می باشد در آغاز ما نیاز داریم موهبتها و توانایی های وجودی خویش را شناسایی کنیم و در مسیر تلاش برای حداکثر رسانیدن این توانایی ها به خودشکوفایی و هوش برتر نایل آییم. موارد نامبرده تنها چند مورد مورد مهم از ویژگی های بهره مندی از سلامت روانی است که موضوعاتی چون عزت نفس سالم ارتباطات انسانی معنادار و …را نیز در بر دارد.
۲-۱۹- موفقیت تحصیلی
نظام آموزش امروزه مبتنی بر نمرات هوش دانش آموزان از کودکستان تا دانشگاه است. طرفداران این دیدگاه سنتی میکوشند که چنین آزمون هایی برای ارزیابی توانایی دانش آموزان ناقص اند. اخیراً یک دیدگاه جدید درباره یادگیری و هوش مربیان مدرسه و برنامه ریزان را بر آن داشته تا در روش های آموزشی تجدید نظر کنند که همان نظریه هوش چند وجهی است .
آموزش مهارت های هیجانی و اجتماعی در مدرسه بسیار مهم است و می تواند هم در درازمدت و هم در کوتاه مدت ضامن موفقیت افراد باشد. الیاس و همکارانش (۱۹۹۷) در پی انجام مطالعاتی در یافتند که مهارت های هیجانی می توانند تاثیرات دراز مدتی بر موفقیت تحصیلی داشته باشند.
ریچردسون[۳۲] و ایوار[۳۳](۱۹۹۷به نقل از سامرا۲۰۰۰) برخی از روش های آموزشی بسندگی و کفایت هیجانی و اجتماعی را در جامعه چند نفری فرهنگی شرح دادند هدف آنها کمک به دانش آموزان برای ارتباط بهتر با یکدیگر بود. آنها دریافتند که پس از آموزش مهارت های درون فردی و بین فردی سطح عملکرد آنها بطور معنا داری بهبود یافت.
پول در مقاله ای (۱۹۹۷) بیان کردکه بهداشت روانی هیجانی عامل پیش بینی کننده ای برای موفقیت تحصیلی وشغلی است. وی با انجام مطالعه برروی ۲۷ نفر از دانش آموزان میانگین نمرات تحصیلی دانش آموزان دارای هوش هیجانی بالاتر از هوش دانش آموزان دارای هوش هیجانی پائین تر بطور معنادار بوده است. گانکولیس و پیترسن (۱۹۹۸) به نقل از سامرا ۲۰۰۰ با انجام مطالعاتی بر روی ۱۷۵دانش آموز دبیرستان با بهره گرفتن از هوش هیجانی بار-آن دریافت که دانش آموزان دارای هوش هیجانی بالاتر در مدرسه- خانه و رابطه با دوستان و محیط کار نسبت به دانش آموزان دارای هوش هیجانی پائین تر کمتر شکست را تجربه می کنند. سوارت[۳۴] (۱۹۹۶ به نقل از بار-آن ۱۹۹۹، ۱۹۷) با استفاده با پرسشنامه هوش هیجانی بار-آن بر روی ۴۴۸ دانشجوی سال اول دانشگاه پروتوریا به مطالعه توان هوش هیجانی در پیش بینی موفقیت تحصیلی پرداخت وی بر اساس انحراف یک استاندارد از میانگین نمرات در امتحانات دانشجویان را به دو قسمت مساوی تقسیم کرد دانشجویان ناموفق به لحاظ تحصیلی(یعنی آنهای که یک انحراف استاندارد پائین تر از میانگین بودند) و دانشجویان موفق(آنهایی که انحراف استاندارد بالاتر از میانگین بودند) پس آنها را براساس نمرات هوش هیجانی بار-آن طبقه بندی کرد. نتایج حاصله نشان داد که بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد.
کسانی که به لحاظ تحصیلی موفق بودند از گروه دیگر در نمره هوش هیجانی نمره بالاتری کسب کردند، نتایج نشان داد هوش هیجانی می تواند موفقیت تحصیلی را پیش بینی کند. جمیز کرستید (۱۹۹۹) با بهره گرفتن از ۲۳۵ دانشجوی سال اول با بهره گیری از پرسشنامه هوش هیجانی بار-آن مطالعه همبستگی هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی پرداخت. نتایج حاصله نشان داد که همبستگی پائین بین هوش هیجانی و موفقیت وجود دارد. این یافته در مورد هوش عمومی و موفقیت تحصیلی صادق نیست و هوش عمومی همبستگی بالایی با موفقیت تحصیلی نشان داد. همچنین نتایج این مطالعه بین این امر بوده که هوش هیجانی می تواند ۵ تا۱۰% واریانس شاخص موفقیت تحصیلی باشد. بار-آن( ۱۹۹۸) جهت بررسی نقش هوش هیجانی بر موفقیت تحصیلی ۴۷ دانش آموز دارای معدل الف که هوش بهره آنها ۱۳۰ مطابق با آزمون وکسلر داشتند را مورد مطالعه قرار داد. نتایج نشان می دهد که میانگین بهره هیجانی آنها برابر با ۱۱۲ بوده بیانگر توانایی بالای این افراد در بر آوردن استرس های محیط و کنار آمدن با فشارهای روزمره بود.
۲-۲۰- پیشرفت تحصیلی
پیشرفت تحصیلی به عنوان یکی از ابعاد پیشرفت در نظام آموزش وپرورش است. که به معنی موفقیت دانش آموزان در گذراندن دروس یک پایه تحصیلی مشخص و یا موفقیت در امر یادگیری مطالب درسی می باشد و مخالف آن، افت تحصیلی است که از معضلات و مشکلات نظام آموزشی می باشد و به صورت های مختلف، مثل عدم موفقیت دانش آموزان در دستیابی به اهداف مقاطع تحصیلی مربوطه و یا مردودی و یا تکرار واحدهای درسی مربوطه و ترک تحصیل زودرس و بلاتکلیفی خود را نشان می دهد (شلویری ۱۳۷۷به نقل از حیدری ۱۳۹۰، ۲۱۱-۱۸۵).
پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی ازشاخص های مهم در ارزشیابی آموزش وپرورش است وتمام کوشش ها در این نظام در واقع تلاش برای جامعه عمل پوشاندن بدین امرتلقی می شود.
به طوراعم کل جامعه وبه طور اخص نظام آموزش وپرورش نسبت به سرنوشت کودکان، رشد و تکامل موفقیت آمیز آنان جایگاه آنهادرجامعه علاقه مندونگران است وانتظار دارد دانش اموزان درجوانب گوناگون، اعم ازابعاد شناختی وکسب مهارت وتوانایی ها و نیز در ابعاد عاطفی وشخصیتی، آنچنان که بایدپیشرفت وتعالی یابند(پورشافعی ۱۳۷۰، ۱۵۳).
پیشرفت تحصیلی را می توان چنین تعریف کرد: پیشرفت تحصیلی، موفقیت دانش آموزان است در یکیا چند موضوع درسی مثل درک و فهم، خواندن یا حساب کردن، که چنین پیشرفت هایی بوسیله آزمون های میزان شده تحصیلی اندازه گیری می شود( ماهر ۱۳۶۹، ۲۰۹-۱۹۷).
ویا میزان یادگیری آموزشگاهی به صورتی که توسط آزمون های مختلف دروس مانند ریاضی و دیکته سنجیده شود( سیف ۱۳۷۶، ۳۶).
۲-۲۱- پیشینه تحقیق
۲-۲۱-۱ پژوهش های خارج از کشور
گلمن(۱۹۹۹) معتقد است هوش شناختی ۲۰% پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می کند ومابقی این درصد به وسیله هوش هیجانی واجتماعی قابل توجیه است. سالووی و مایر (۱۹۹۹) در پژوهشی بدست آوردند که هوش هیجانی با سلامت روان در ارتباط است آنها در پژوهش خود نشان داند افراد دارای هوش هیجانی بالا توانایی بهتر برای مقابله با استرس ها دارند. افراد با هوش هیجانی پایین، زمانی که تحت استرس قرار می گیرند، احتمال بیشتری دارد که دچار بیماری شوند. بار-آن (۲۰۰۰) در تحقیقی تحت عنوان هوش هیجانی وخود شکوفایی به این نتیجه رسید که هوش هیجانی با توانایی تحقق بخشیدن به استعدادها و مهارت ها ارتباط بالایی دارد. بار-آن در پژوهش خود به این نتیجه رسید که هوش هیجانی واجتماعی شامل توانایی های در هم تنیده شخصی هیجانی واجتماعی است که مجموع توانایی شخصی را برای انطباق موثر وفعال با فشارها روزمره تحت تاثیر قرار می دهد. اسکاتی[۳۵] و همکاران (۲۰۰۱) در تحقیق خود نشان دادند که هوش هیجانی بالا در درک و فهم بهتر و مدیریت هیجان ها از گسترش حالت های هیجانی ناسازگار که با اختلالات خلقی و اضطراری رابطه دارند، پیشگیری می کند. پژوهش واتنرز و مکنولی[۳۶](۲۰۰۵) حاکی از اثرات مثبت برنامه های آموزشی مهارت های هیجانی اجتماعی بر روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است. همچنین تحقیق اینگلبرگ[۳۷](۲۰۰۴) نشانگر ارتباط میان هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی موفقیت آمیز است.
آستین[۳۸] وهمکاران( ۲۰۰۵) در پژوهشی بر روی دانشجویان نشان دادند که هوش هیجانی بطور قوی تری با اندازه وکیفیت شبکه اجتماعی ارتباط دارد اما کیفیت شبکه اجتماعی رضایت از زندگی و وضعیت بهداشتی بطور قوی تری با شخصیت مرتبط بودند.
فرانیس و دوگاس(۲۰۰۴) در پژوهشی نشان دادند که باورهای مثبت درمورد نگرانی به طور منحصر به فردی نشانه های افسردگی و اضطراب راپیش بینی می کند. سیاروچی واندرسون[۳۹]( ۲۰۰۲) در پژوهش دریافتند که هوش هیجانی مهم منحصربه فردی در درک بین استرس ها و سه مولفه سلامت روانی شامل افسردگی، ناکامی وافکار خودکشی دارند.
اسکاسی وکارت رایت (۲۰۰۲)، داوادا و هارت (۲۰۰۰)، شوتی و همکاران (۱۹۹۸) نشان دادند که هوش هیجانی با سلامت عمومی رابطه مثبت دارد وحتی قادر به پیش بینی آن نیز هست (به نقل از زارع ۱۳۸۰، ۹۱).
ویلز[۴۰](۲۰۰۰) در مقاله خود به این نتیجه رسید که بین سلامت عمومی و هوش هیجانی رابطه مثبت وجود دارد و مدیرانی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند، سلامت عمومی بالاتری دارند.
۲-۲۱-۲ پژوهش های داخل کشور
نتایج پژوهشی انجام شده توسط باقری (۱۳۸۱) مشخص نمود که میان باورهای غیرمنطقی وسلامت روانی معلمان رابطه معنی داری وجود ندارد. همچنین مشخص شدکه به باورهای غیرمنطقی نگرانی زیاد توام با اضطراب بی مسئولیتی عاطفی و واکنش با درماندگی به ناکامی در پیش بینی و ارزیابی متغیر سلامت روان نقش دارند. پژوهش رحمانی (۱۳۸۰) در پی پاسخ گویی به این سوال بوده است که سهم پیش بینی کنندگان عوامل انگیزش وراهبردهای شناختی بر پیشرفت تحصیلی در دروس تاریخ و ریاضی در بینایان چگونه است نتیجه تحقیق نشان داد که استراتژیهای شناختی قدرت پیش بینی کنندگان مثبت و معنی دار از پیشرفت تحصیلی در دروس ریاضی در دانش آموزان بینا را دارند. عوامل انگیزش و راهبردهای شناختی قدرت پیش بینی کنندگان معنادار بر پیشرفت تحصیلی درس تاریخ در دانش آموزان نابینا داشتند که عوامل انگیزش عامل اضطراب امتحان و از عوامل شناختی و راهبردهای خود تنظیمی قدرت پیش بینی گنندگان بر پیشرفت تحصیلی در تاریخ در دانش آموزان نابینا داشته اند. امینی و نحظور (۱۳۸۳) در پژوهشی بر روی ۵۰ دانشجوی دختر بدست آورد که بین روانی و هوش هیجانی رابطه معنی دار وجود دارد همچنین نتایج نشان داد که مجموع خرده مقیاسهای هیجان خواهی مقیاس بار-آن ۶۷ درصد تغیرات سلامت روانی را تبیین می کند.
۲-۲۲- چارچوب نظری ومدل تحلیلی
چهرچوب نظری پژوهش حاضر برگرفته از نظریه دانیل گلمن وگاردنر درمورد هوش هیجانی است که از چهار مؤلفه خودآگاهی (درک عواطف) خودمدیریتی (کنترل عواطف) آگاهی اجتماعی (همدلی) و مدیریت روابط (خوش بینی) می داند. که به عنوان فرضیه های تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند.
۲-۲۳- مدل تحلیلی تحقیق
آگاهی اجتماعی
مفهوم
هوش هیجانی
درک عواطف
جرأتمندی
حرمت نفس
خودشکوفایی
استقلال
کنترل عواطف
تحمل تنش ها
کنترل تکانه ها
خودانگیزشی
حفظ آرامش
سازگاری
هم حسی
مسئولیت اجتماعی
روابط بین فردی
همدلی
ابعاد
مدیریت روابط
نشاط
احساس رضایت ازخود ودیگران
ابراز احساسات
احساس رضایت از زندگی
۳-۷- روایی[۴۶] (اعتبار) پرسشنامه
یکی از ویژگیهای فنی مهم ابزار گردآوری اطلاعات روایی یا اعتبار آن می باشد. روایی بیانگر آن است که آیا ابزار ما قادر به سنجش و اندازه گیری متغیر یا سازه ای که برای آن ساخته شده است، می باشد یا خیر؟
در واقع روایی با این مسئله سروکار دارد که یک ابزار اندازه گیری تا چه حد چیزی را اندازه گیری می کند که ما فکر می کنیم. جهت تعیین اعتبار ابزار اندازه گیری از روش های مختلفی چون اعتبار محتوایی و اعتبار سازه استفاده می شود.
۱- اعتبار محتوایی[۴۷]: این نوع اعتبار به طور ضمنی به بررسی منظم محتوای آزمون میپردازد تا به این سؤال پاسخ دهد که آیا آزمون نمونه های معرف از حوزه رفتار مورد اندازه گیری را در بر میگیرد یا خیر؟ و این که سؤالات آزمون تا چه حد در ظاهر شبیه به موضوعی هستند که برای اندازه گیری آنها تهیه شده اند. پس از مشورت با اساتید راهنما و مشاور و تأیید آنها اعتبار محتوایی این پرسشنامه تضمین شد.
۲- اعتبار سازه[۴۸]: این نوع اعتبار بیان می کند که نتایج به دست آمده از کاربرد یک ابزار اندازه گیری تا چه حد با نظریه هایی که آزمون بر محور آنها تدوین شده است تناسب دارد. یکی از مهم ترین
روش های تعیین اعتبار سازه تحلیل عاملی است.
به طور کلی اقدامات صورت گرفته برای بررسی میزان روایی پرسشنامه به شرح ذیل می باشد.
الف) مشورت با اساتید راهنما و مشاور و اخذ تأیید آنها
ب) مشورت با کارشناسان خبره و صاحبنظران مدیریت منابع انسانی
ج) استفاده از پرسشنامه هایی که در تحقیقات بسیاری مورد استفاده قرار گرفتهاند.
۳-۸ پایایی[۴۹] (قابلیت اعتماد) پرسشنامه
دیگر ویژگی فنی ابزار تحقیق پایایی یا قابلیت اعتماد آن می باشد و نشانگر آن است که تا چه حد ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی آن را می سنجد. پایایی به معنای آن است که آیا روش انتخاب شده موضوع مورد نظر را به طور دقیق می سنجد یا خیر؟
از روش های مختلفی جهت محاسبه ضریب پایایی استفاده می شود که عبارتند از:
الف) اجرای دوباره ب) روش موازی (همتا)
ج) آلفای کرونباخ د) روش کودر – ریچاردسون
در این تحقیق از روش آلفای کرونباخ که نشان میدهد که موارد در مقیاس به چه خوبی به یکدیگر وابستگی متقابل دارند، استفاده گردید. هر قدر ارتباط درونی بین موارد بیشتر باشد قابلیت اعتماد مقیاس کلی بیشتر است. این روش برای میزان سازگاری درونی گویه های یک شاخص به کار میرود. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سوالهای پرسشنامه (یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد
که در آن :
K = تعداد گویه ها یا تعداد سئوالات یک شاخص
Si2 = واریانس نمرات مربوط گویه شما رتبه iام
St2= واریانس جمع نمره های هر پاسخگو (واریانس کل شاخص)
مقدار صفر این ضریب نشان دهنده عدم قابلیت اعتماد و ۱+ نشان دهنده قابلیت اعتماد کامل است(کیماسی به نقل از سرمد و همکاران،۱۳۸۳، ص۷۱).
ابزاری که آلفای کرونباخ آن بالاتر از سطح مقدار مینیمم که توسط نانلی در سال ۱۹۸۷[۵۰] پیشنهاد گردید یعنی ۷/۰ باشد، از جنبه پایایی در حد مناسبی قرار دارد. در این تحقیق برای بررسی میزان اعتبار پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده گردید.
لازم به ذکر است با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS آلفای کرونباخ برای پرسشنامه فوق ۸۴ % به دست آمده است که نشان دهنده درجه بالای قابلیت اعتماد این پرسشنامه می باشد.
۳-۹ روش های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات
برای تجزیه و تحلیل پرسشنامه های این پژوهش از نرم افزار SPSS[51] استفاده گردید. به این منظور از آزمونهایی نظیر، کولموگروف اسمیرنوف تک نمونهای[۵۲]، T تک نمونهای[۵۳] و ضریب همبستگی پیرسون[۵۴] استفاده شد.
۳-۹-۱ آزمون کولموگروف- اسمیرنوف تک نمونهای
از پیش شرطهای آزمونهای پارامتری این است که توزیع داده های متغیر مورد بررسی، نرمال و یا نزدیک به نرمال باشد. برای بررسی این موضوع از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف تک نمونهای استفاده شد. اگر مقدار این آزمون در سطح خطای کوچکتر از ۰۵/۰ بین ۹۶/۱+ و ۹۶/۱- باشد، نتیجه میگیریم که توزیع داده ها به صورت نرمال بوده و درغیر این صورت توزیع داده ها نرمال نمیباشد.
در حالت دوم نمیتوان اعداد مربوط به متغیر وابسته را در معادله آزمون قرار داد و بایستی از آزمونهای ناپارامتری استفاده کرد یا اینکه از لگاریتم اعداد به جای خود این اعداد در معادله استفاده نمود. فرمول آزمون کولموگروف- اسمیرنوف عبارت است از:
=Max
که در آن: = تابع توزیع تجمعی مشاهده شده
= تابع توزیع تجمعی نظری و مورد انتظار
۳-۹-۲ آزمون T تک نمونهای
برای بررسی وضع موجود از حیث میزان استقرار مدیریت دانش و نیز میزان عملکرد نوآورانه از آزمون T تک نمونهای استفاده گردید. این آزمون زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که میخواهیم میانگین نمونه ها را با یک حالت معمول و رایج، استاندارد و یا حتی یک عدد فرضی و مورد انتظار مقایسه کنیم. از طرفی این آزمون میزان تعمیمپذیری میانگین به دست آمده در نمونه ها را به کل جامعه مشخص میکند. با توجه به حد
بالا و حد پایین، اگر میزان این آزمون در سطح خطای کوچکتر از ۰۵/۰ معنیدار باشد میتوان نتیجه گرفت که میانگین به دست آمده در سطح نمونه های تحقیق قابل تعمیم به کل جامعه آماری است. مقدار آزمون T تک نمونهای از طریق فرمول زیر محاسبه میشود.در این فرمول n حجم نمونه، m یا میانگین نمونه و µ میانگین جامعه است.
یا
که در آن:
۳-۹-۳ آزمون ضریب رگرسیون:
رگرسیون به پیش بینی مقدار یک متغیر وابسته بر اساس مقدار یک متغیر مستقل می پردازد. بر اساس این تکنیک آماری میتوان میزان تغییراتی از متغیر وابسته را که متغیر مستقل تبیین میکند مشخص نمود. ضریب تعیین تعدیل شده در رگرسیون نشان دهنده درصدی از تغییرات متغیر وابسته است که متغیر مستقل توانایی تبیین آن را دارد و بدیهی است بزرگتر بودن این ضریب نشان دهنده توانایی بیشتر متغیر مستقل در توضیح تغییرات متغیر وابسته است. این آزمون از آمارههای مختلفی تشکیل شده است. آماره F نشان میدهد که آیا متغیر مستقل از قدرت تبیین بالایی برخوردار بوده و قادر است به خوبی میزان تغییرات و واریانس متغیر وابسته را توضیح دهد یا خیر؟
آماره t به بررسی این واقعیت میپردازد که آیا متغیر مستقل تأثیر آماری معنی داری در تبیین تغییرات متغیر تعهد سازمانی دارد یا خیر؟
واضح است که بزرگتر بودن آمارههای t و F نشان دهنده برازش بیشتر مدل رگرسیونی تحقیق است و این موضوع سبب میشود که نتیجه بگیریم متغیر مستقل تأثیر زیادی در تغییرات متغیر وابسته دارد.
مقدار متغیر وابسته از روی مقدار متغیر مستقل از طریق یک معادله خطی برآورد میشود. این معادله شکل کلی زیر را دارد.
که در آن مقدار برآورد شده y ، عرض از مبدأ (مقدار ثابت رگرسیون) ، ضریب زاویه (ضریب رگرسیون) و متغیر اول است.
فصل چهارم
نتایج
مقدمه
داده های خام قبل از تجزیه و تحلیل هیچ کمکی به نتیجهگیری و ارائه راهکار نمیکنند. در این فصل به تجریه و تحلیل پرسشنامه های تکمیل شده توسط پاسخگویان خواهیم پرداخت. این فصل به دو بخش تحلیل توصیفی و تحلیل استنباطی تقسیم شده است. به این صورت که ابتدا با بهره گرفتن از آمار توصیفی، ویژگیهای جمعیت شناسی نمونه های مورد نظر را مورد بررسی قرار میدهیم. سپس با بهره گرفتن از آزمونهایی چون T تک نمونهای، پیرسون و کولموگروف-اسمیرنوف به آزمون همبستگی بین عوامل مدیریت دانش و عملکرد نوآورانه خواهیم پرداخت.
۴-۱ آمار توصیفی
در این بخش به تشریح برخی از ویژگیهای فردی پاسخ دهندگان میپردازیم.
۴-۱-۱ جنسیت