ازجمله مواردی که سید قطب با کمک سیاق آیات به تأیید ویا ردّ روایات وارده پرداختهاست؛ روایات دربارۀ مکّی یا مدنی بودن آیات وسورههاست.
بطور مثال در مقدمۀ سورۀ مبارکۀ انعام مینویسد؛ در روایتی از ابن عباس و قتاده نقل شدهاست که: این سوره همۀ آن مکّی است، مگر دو آیۀ آنکه در مدینه نازل شدهاند. که عبارتند از آیۀ ۹۱ که درباره مالک پسر صیف، وکعب پسر اشرف، نازل شدهاست که دو نفر یهودیند… وآیۀ بعد آیۀ ۱۴۱ است که؛ دربارۀ ثابت پسر قیص شماس انصاری، نـازل شدهاست… ابن جریح و ماوردی گفتهاند: دربارۀ معاذ پسر جبل، نازل گردیدهاست.
بعد از اینکهاحتمال میدهد روایات، درباره آیۀ ۹۱ درست باشد؛ دربارۀ آیۀ ۱۴۱ نظردیگری ابراز داشته و آنرا باکمک سیاق آیات نمیپذیرد. ومیگوید: امّا، سیاق (روند ) سوره برداشت این را ندارد که آیۀ دوم مدنی گردد. زیرا سیاق سوره بدون این آیه، ما قبل این آیهاز ما بعد این آیهاز لحاظ معنی و عبارت میگسلد. سخن پیوسته به هم است و دربارۀ این است که خدا باغهائی را آفریدهاست که دارای درختان بالاروندهاز داربستها و پایهها و بر اشیاء اطراف خود پیچیدهانـد.
در ادامه نیز به یک دلیل دیگر نیز اشاره نموده وتأکید کردهاست که علاوه بر مورد فوق؛ در آیـۀ بعدی سخن از چهارپایانی است که بزرگ و باربرند، و با چهارپایانی هستندکه کوچک بوده و از پشم و موی ایشان گستردنی تهیّه میگردد.[۶۳۳]
همچنین دربارۀ شان نزول سورۀ نصر روایاتی را نقل میکند. ازجمله روایت امام احمد را انتخاب کرده که محمد پسرابوعدی….از مسروق روایت کردهاست که عایشه گفتهاست: پیغمبر خدا| در اواخر زندگی خود این فـرمودهاش را بسیار تکرار میکرد: سبحان الله وبحمده , أستغفر الله وأتوب إلیه. وهم چنین میفرمود:
پروردگارم به من اطّلاع دادهاست من نشانهای را در میان امّت خود خواهم دید، و به من دستور فـرمودهاست وقتیکه آن نشانه را دیدم به تسبیح و تقدیس او بپردازم و حمد و ثنای او را بگویم و از او طلب آمرزش کنم. او بسیار توبه پذیر است.
و ابن کثیر در تفسیر خود گفتهاست: منظور فتح مکه است و نیز از صحیح بخاری از عمر پسر سلمه
روایت کردهاست مبنی براینکه؛ وقتی که فتح مکه صورت پذیرفت هر قومیبه خدمت پیامبر|شتاب گرفت واسلام خود را اظهار داشت…. وسپس تأکید میکند این روایت با ظاهر نص این سوره سازگار وهماهنگ است و سپس روایتی را از این عباس نقل کرده و تأکید میکند که اتحاد واتفاق برقرار کردن میان آن روایت و میان روایتی که ما برگزیدیم مشکل نیست.
وسرانجام به روایتی که حافظ بیهقی از ابن عباس نقل کردهاست اشاره نموده؛ مبنی براینکه، وقتی این سوره نازل شد، پیامبر فاطمه ÷را فراخواند وفرمود درونم شیونم را سر دادهاست، فاطمه ÷گریست وسپس خندید، وگفت پیامبر| به من اطلاع داد که درونش شیونش را سر داده، ومن گریستم، پس فرمود صبر داشته باش تو نخستین کسی از خانوادۀ من هستی که به من ملحق میشوی، پس من خندیدم.
در پایان تأکید نمودهاست که؛ سیاق نخستین درستتر واستوارتر به نظر میرسد وبا ظاهر و نص قرآنی هماهنگی بیشتری دارد.[۶۳۴]
گاهی نیز باکمک سیاق آیات مضمون یک روایت را پذیرفته، وبه توجیه وتبیین آن میپردازد. ازجمله ذیل آیات ۳۳ و۳۴ آل عمران معتقد است که: برخی از روایات بیان میدارد که عمران از خـاندان ابراهیم است در این صورت ذکر خاندان عمران تخصیص چنین فرعی به خاطر مناسبت ویژهای است که عبارت از بیان داستان مریم ÷ و داستان عیسی × است… همچنین میبینیم که روند قرآنی ازخاندان ابراهیم، موسی و یعقوب ( اسرائیل) را ذکر نکردهاست، ولی خاندان عمران را نام بردهاست…. این بدان سبب استکه در اینجا روند گفتار درباره جدالی به پیش میرود که پیرامون عیسی پسر مریم و پیرامون ابراهیم در میگیرد ـ همانگونه که در درس بعدی میآید ـ لذا در آنجا مناسبتی برای ذکر موسی یا ذکر یعقوب در چنین مقامینبودهاست.[۶۳۵]
پذیرش یا عدم پذیرش اسباب النزول با کمک سیاق
یکی دیگر از موارد استفادۀ مفسران در تفسیر آیات، کمک گرفتن آنها از بحث سیاق آیات در بارۀ اسباب النزول آیات است، واین مسأله نیز از چشمان تیز بین مفسّر المیزان و فی ظلال القرآن دور نماندهاست.
علامۀ طباطبایی& گاهی با کمک سیاق آیات این گونه روایات را ردّ کرده است. بطور مثال درذیل آیۀ ۹۳ سورۀ مبارکۀ انعام مینویسد:
اینکه بعضى از مفسرین گفتهاند: جملۀ"{ أَوْ قالَ أُوحِی إِلَی وَ لَمْ یوحَ إِلَیهِ شَیء}[۶۳۶]در باره مسیلمه کذّاب نازل شده که ادعاى نبوت مىکرده، صحیح نیست و با سیاق سازگار نمىباشد، گر چه کلام مزبور با صرف نظر از سیاق اعم است. در ادامه استدلال میکند که: علاوه بر اینکه سورهانعام سورهاى است مکى، و مسیلمه کذاب ادعاى نبوتش بعد از هجرت رسول خدا| اتفاق افتاده، گو اینکهاین دستهاز مفسرین عقیده دارند کهایۀ مورد بحث از میان آیات این سوره در مدینه نازل شده، کهاین ادعا نیز صحیح نیست.[۶۳۷] وبدین ترتیب شان نزول آیه را مورد تأیید قرار نمیدهد.
گاهی اسباب النزولی را که در ذیل آیه مطرح میشود با کمک سیاق آیات تأیید میکند بطور مثال ذیل آیۀ ۱ سورۀ مبارکۀ احزاب مینویسد:
{یا أَیهَا النَّبِی اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً}[۶۳۸]
در این آیه رسول خدا| مامور شده به تقواى از خدا، و در آن زمینهچینى شده براى نهى بعدى، یعنى نهى از اطاعت کافرین و منافقین.در این سیاق، که سیاق نفى است، بین کفار و منافقین جمع شده، و هر دو را ذکر کرده، و از اطاعت هر دو نهى فرموده، از این معنا کشف مىشود که کفار از رسول خدا|چیزى مىخواستهاند که مورد رضاى خداى سبحان نبوده، منافقین هم که در صف مسلمانان بودند، کفار را تایید مىکردند، و از آن جناب بهاصرار مىخواستند که پیشنهاد کفار را بپذیرد، و… و نیز کشف مىشود که آن امر، امر مهمى بوده، که بیم آن مىرفته کهاسباب ظاهرى بر خلاف آن مساعدت نکند، و بر عکس، بر وفق آن کمک کند، مگر آنکه خدا بخواهد جلو آن اسباب را بگیرد،….
سپس این گونه نتیجه میگیرد که، با این بیان روایتى که در شان نزول آیه وارد شده تایید مىشود، چون در آن روایت آمده که عدهاى از رؤساى قریش، بعد از داستان جنگ احد به مدینهامدند، و از رسول خدا|امان خواستند، و درخواست کردند کهان جناب با ایشان و بتپرستى ایشان کارى نداشته باشد، ایشان هم با او و یکتاپرستىاش کارى نداشته باشند، این آیهها نازل شد که نباید دعوت ایشان را اجابت کنى، و رسول خدا|هم از اجابت خواستهانان خوددارى نمود. [۶۳۹]
گاهی نیز بین سیاق آیات و اسباب النزول واره منافاتی نمیبیند. از جمله در بحث روایتی، ذیل آیۀ ۱۶۳ سورۀ مبارکۀ اعراف روایتی را به در مورد نافرمانى قومى از اهل” ایله” در مورد تحریم صید ماهى در روز شنبه و مسخ شدنشان به صورت میمون به صورت مفصل نقل کردهاست وسپس این گونه نتیجه میگیرد که:
این روایت از جهت اینکه تعبیر به هلاکت دارد با آیه شریفه که تعبیر به مسخ دارد منافات ندارد، براى اینکه هلاکت شامل مسخ هم مىشود، علاوه بر اینکه، از اخبار بسیارى استفاده مىشود هر قومى که
مسخ شود بعد از مسخ جز چند روزى زنده نمىماند، به فاصله کمى هلاک مىشود.[۶۴۰]
گاهی نیز سیاق را براسباب النزول ترجیح میدهد. بطور مثال در ذیل آیۀ اول سورۀ مبارکۀ احزاب در بحث روایتی بعد از ذکر روایت شأن نزول میفرماید، البته روایات دیگری در شأن نزول آیه بودهاست که
چون از سیاق آیات بیگانه است از نقل آنها صرف نظر میکنیم.[۶۴۱]
سید قطب اگرچه خودش گاهی از این طریق به بررسی مکی یا مدنی بودن آیات وسور پرداخته اما معتقد است کهاین گونهاسباب النزول ها کاملا قابل اثبات نیست.[۶۴۲]
ایشان گاهی باکمک سیاق آیات وموضوعات مطروحه در آیات به ردّ اسباب النزول منقول میپردازد: از جمله در ذیل آیات ۳۲ ـ ۱ سورۀ مبارکۀ آل عمران ابتدا به روایاتی اشاره میکند که میگویند: آیههای نخستین این سوره تا هشتاد آیۀ آن به خاطر قدوم هیأتهای اعزامیمسیحیان نجران یمن و به تبع آن مناظرهایشان با پیامبر(ص) دربارۀ عیسی × نازل شدهاست و اینکه این روایات آمدن چنین هیأتی را در سال نهم هجری (عام الوفود) میدانند؛ سپس تأکید میکند که با توجه به موضوعی کهاین آیهها بهان پرداختهاند و نیز سیاقی که در چاره جویی آن داشتهاند هردو این نظریه را تاکید میکنند کهاین آیهها زودتر و در سالهای نخست هجری نازل شدهاند و اینکه نمیتواند مربوط به سال نهم هجری باشد. [۶۴۳]
گاهی با کمک اسباب النزول نظر خود را اعلام و نظرات مفسرین دیگر را ردّ نمودهاست. بطور مثال ذیل آیۀ:
{وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ } [۶۴۴]
بعد از مطرح کردن روایات مختلفی که در بارۀ خاموش و ساکت ماندن در هنگام قرآئت قرآن وارد شدهاین گونه نظر خود را مطرح نمودهاست که:
ما با توجّه بهاسباب نزول مذکور در روایتهائیکه در این باره نقل شدهاست، این آیه را مختصّ به نمازهای واجب و غــیرواجب نمیبینیم و در آنـها دلیلی بر اختصاص این آیه به نمازها نـمییابیم. آخر باید به عموم نصّ توجّه داشت، نه به خصوص سبب. متبادر به ذهن این استکه معنی آیۀ مذکورعامّ است و چیزی آن را خاصّ نمیکند. هر وقت قرآن خوانـده شـود، شایستۀ مقام قرآن، و بایستۀ مقام گویندۀ بزرگوار آن، یعنی یزدان سبحان، این است که مردمان ساکت بمانند و گوش فرا دهند. وقتیکه خداوند میفرماید: آیا مردمان گوش فرا نمیدهند و ساکت نمیمانند؟! گذشتهاز این، امیدوارکردن ایشان در پرتو سکوت بهاینکه مشمول مرحمت خدا شوند{لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ}.تا مشمول رحمت خدا شوید.[۶۴۵]
گاهی نیز با کمک سیاق آیات, به تأیید اسباب النزولی میپردازد که ذیل آیه نقل شدهاست.
بطور مثال ذیل آیات ۳۶ ـ۳۰ انفال بعد از نقل روایاتی کهاشاره به مکی بودن این دستهاز آیات نموده و تأکید بر اینکه در اسباب النزولی که ذکر شده انتقاد وارد است؛ روایتی را از ابن عباس، دربارۀ داستان طولانی شب زندهداری قریش و چنین نیرنگ و توطئهای که دیـدند، آورده که در پایان آن آمدهاست: (…. بدین هنگام یزدان به پیغمبر خود|اجازه فرمود از شهر مکّه بیرون رود، و پس از ورود به مدینهآیه۳۰ را بر او نازل کرد. سپس آنرا با سیاق آیات نیز تأیید میکند و مینویسد:
این روایت ابن عبّاس روایتی است که با سیاق قرآنی پیش از این آیات و بعد از این آیـات، سـازگار است. آنجاکه یزدان سبحان به پیغمبر|خود و به مؤمنان فضل و کرم خویش را یـادآوری میفرماید، بدانگاه کهایشان را به جهاد در راه خدا و پـاسخ به دعوت و فراخوانی او، و ایستادگی و پایداری در وقت لشکرکشی تشویق می کند….و کارهای دیگری که در این باره سوره بدان میپردازد، سخنی که میگوید این آیات همچون سایر سوره مدنی است، شایستهتر و دلپذیرتر می کند. [۶۴۶]
گاهی نیز به خاطر متعدد بودن و مختلف بودن اسباب النزول از انتخاب وتأیید آنها منصرف و به سیاق و متن آیات قرآنی برمیگردد. بطور مثال ذیل آیات ۱۱۰ـ ۸۳ سورۀ مبارکۀ کهف بعد از نقل روایات مختلف مینویسد:
روایت دیگری از ابن عباس درباره سبب نزول آیۀ روح بهطور خاص نقل گردیده است و عوفی آن را ذکر کرده است. بدین مضمونکه یهودیان به پیغمبر|گفتند: ما را از روح خبردار کن. چگونه روح که ساختار یزدان است عذاب میبیند! چیزی بر او نازل نگردیده بود، این بودکه پاسخی بدیشان نداد. جبرئیل به پیش او آمد وگفت
{ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبىِّ وَ مَا أُوتِیتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلا}.[۶۴۷].
سپس تأکید میکند؛ به سبب تعدد روایات درباره اسباب نزول، ترجیح میدهیم در سایه نص یقینی قرآنی بمانیم.[۶۴۸]
گاهی نیز با کمک سیاق آیات و اسباب النزولی که مطرح شده و به ذکر آنها میپردازد: از آیاتی که مفهوم آنها مبهم میباشد، رفع ابهام میکند. بطور مثال، ذیل آیۀ؛ در ذیل آیۀ
{یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ… }[۶۴۹]
نیز ابتدا به محتوای این آیهاشاره نموده بدین صورت که:
بــرخی از مـردمان خـیلی از پـیعمبر|پـرسش میکردند درباره چیزهائی کـهامر یا نهی راجع بـدانها نازل نشده بـود. یـا دربـاره شـرح و بسط امـوری پافشاری میکردند که قران آنها را به صورت مختصر و مجمل بیان نمودهاست، وبعد از نقل روایات مختلف در زمینۀ تعدد وکثرت ومحتوای سوالات مطرح شده مینویسد.
با استناد به روایت مجاهد که از ابن عباس نقلکردهاست، و همچین تکیه بر سخن سعید پسر خبیر دربارهاسباب نزول آیه، چنین به نظر میرسدکهاز جمله چیزهائیکهاز آنـها پرسش مینمودند، مسائلی بودکه به دوره جاهلیت مربوط میگردید و در آن روزگار روی داده بود. هـر چند ما از سوال مشخصی درباره چیزیکه بودهاست یا انجام پذیرفتهاست، اطلاع دقیقی نداریم، امّا از سخن به میان آمدن از بحیره و شائبه و وصیله و حاس، در سیاق قرآنی، پـس از آیهایکهاز چنین پرسشهائی نهی میکند، برمیآید که این آیات با مسائل و قضایای دوره جاهلیت نیز ربط و پیوندی دارند…[۶۵۰]
فصل پایانی
نتایج وپیشنهادات
نتایج کلی
شکل ۳‑۲:مراحل ترکیب و ساخت پلی یورتان
شکل ۳‑۳: شکل شماتیک از روش پراکنش نانورس در ساختار پلی یورتان
همانطور که گفته شد؛ سیستم تأخیر اشتعال مورد استفاده در این پایان نامه شامل افزودنی و پرکننده معدنی خاک رس از نوع کلوزیت B30با ساختار نانو و همچنین تأخیردهنده اشتعال اوره کندانس که با ماتریس پلی یورتان و ترکیب شیمیایی آن سازگاری بالایی دارد، میباشد.
آزمونها و دستگاهها
آنالیز وزنسنجی حرارتی[۲۳۹] TGA برای ۴ نمونهی ساخته شده پلی یورتان خالص، پلییورتان و اورهکندانس به عنوان تأخیر دهنده اشتعال، پلی یورتان و کلوزیتB30، پلییورتان و افزودنی تأخیردهنده اشتعال و کلوزیتB30 انجام شده است.
مقداری از هر نمونه فوم برش داده شده و تکههای با وزن mg5 درون بوته ای به حجم ۴۵ میکرولیتر از جنس آلومینا بصورت نیمه پر[۲۴۰] قرار داده میشود.
هرکدام از نمونهها در نرخهای گرمایش ۱۰؛ ۲۰ و °C/min60 توسط دستگاه TGA مدل PYRIS DIAMOND با حساسیت اندازهگیری در وزن ۲/۰ میکرو گرم از دمای اتاق و محیط[۲۴۱](C°۲۵) تا دمای °C700 با تزریق گاز نیتروژن به درون محفظه واکنش با جریان ml/min60 انجام شده است.
درون کوره و محفظه واکنش؛ بوتهی نمونه و بوتهی مرجع هر دو بر روی تیغهای از جنس پلاتینیوم قرار داده شده تا شرایط یکسانی برای هر دو فراهم آورده شود.
آنالیز گرماسنجی روبشی تفاضلی[۲۴۲] DSC: این آزمون برای هر چهار نمونه بوسیله دستگاه DSC مدل Pysis 6 DSC ساخت شرکت Perkin Elmer ساخت کشور امریکا؛ با سنسورهایی از جنس آلیاژ کرومل(۹۰% نیکل-۱۰%کروم) میباشد با حساسیت ۶/۰ میکرو وات و درمحدوده انرژی ۲۵۰± میکرووات؛ در نرخ گرمایش°C/min10 و تحت شرایط اتمسفر نیتروژن از دمای محیط تا دمای ۴۵۰ درجه سانتیگراد صورت گرفت.
مدلسازی ریاضی پاسخ حرارتی
هدف از این کار بهینه کردن یک مدل ریاضی مناسب برای پاسخ حرارتی کامپوزیت پلیمری تحت شرایط تجزیه است. برای این منظور بایست اطلاعات دقیقی از خواص حرارتی، خواص سینتیکی و خواص انتقال به صورت داده دسترس باشد. بنابراین به منظور رسیدن به مدل حرارتی مطلوب بایست وابستگی دمایی هدایت حرارتی و طرفیت حرارتی ویژه هر کدام از اجزا( در این مقاله دغال و ماده اصلی)، و همچنین سینتیک تجزیه ماده ما اندازه گیری شده باشد.
دقت مدل نیز بوسیله مقایسه با داده های آزمایشگاهی و محاسبه شده در حالت گذرا و پروفایل دمایی تکبعدی در یک نمونه کامپوزیتی استوانهای در حال تجزیه تحت فلاکس حرارتی تابشی مشخص، سنجیده میشود.
نکتهی حائز اهمیت این است که واکنش پیرولیز موجب تغییرات زیادی در خواص ماده خواهد گذاشت. بویژه؛ تغییرات ترکیب شیمیایی ماده و انبساط حرارتی-شیمیایی موجب تغییرات زیادی در خواص حرارتی و انتقالی ماده میگذارد. بعلاوه این فرآیندها بسیار وابسته به نرخ گرمایش هستند. با افزایش میزان نرخ گرمایش؛ واکنشها و انبساط حرارتی-شیمیایی مربوطه و دیگر خواص مرتبط به دماهای بالاتر منتقل خواهند شد. زمانیکه فرایند تجزیه آغاز میشود؛ رفتار حرارتی ماده بوسیله واکنشهای شیمیایی؛ انبساط شیمیایی-حرارتی؛ تغییرات حرارتی و خواص انتقال و حضور گازهای تجزیه تغییر خواهد کرد.
بطور طبیعی برای مدلسازی پاسخ ماده پلیمری به حرارت اعمال شده، تأثیرات این فرآیندها باید در نظر گرفته شود. همانطور که گفته شد مدلهای تحلیلی مختلفی برای توصیف و در نظر گرفتن انتقال حرارت در فرایند تجزیه مواد کامپوزیتی پیشنهاد شدهاند که براساس فرایند تجزیه چوب و و ساختار ذغال باقیمانده از آن بدست آمدهاند. بطور کلی این مدلها شبیه به هم هستند و تنها اختلاف اولیه آنها در شکل هندسی، شرایط مرزی و روش حل آنهاست. در برخی از این مدلها فرض شده است که خواص حرارتی ثابت و واکنش تجزیه مرتبه اول اتفاق میافتد. بعد از آن مدلهایی بر اساس تغییر خواص حرارتی و فیزیکی ماده در حین تجزیه ارائه شدند. برخی دیگر مدلی را پیشنهاد کردند که نه تنها به بررسی تغییرات خواص ماده بلکه به بررسی تأثیر جریان گاز در ساختار ذغال و وابستگی دمایی گرمای تجزیه و تبخیر پرداختند. در نهایت مدلهایی پیشنهاد شد که ماده را به دو بخش فعال و بخش باقیمانده تقسیم نمود.[۳۵]
ایراد تمامی این مدلها استفاده از معادلات سینتیکی مرتبه اول در محاسبات تجزیه ماده ناشی از واکنشهای پیرولیز بود. مدل مورد استفاده حاضر، یک مدل حرارتی پایه است که:
توانایی بررسی تجزیه در حین واکنشهای کربن-سیلیکا و پیرولیز در دماهای بسیار بالا
شامل خواص حرارتی و انتقالی وابسته به جرم و دماست
شامل نفوذ گازهای تجزیه در ساختار ذغال میشود.
از مدل سینتیکی مرتبه n در انجام محاسبات استفاده شده است.
البته برای بهبود و ارائه مدل در این پژوهش، ما از فرضیات ساده کننده زیر استفاده میکنیم:
عدم تجمع گازهای حاصل از تجزیه در ماده جامد
عدم انبساط حرارتی-شیمیایی
تعادل حرارتی میان گازهای تجزیه و ماده جامد
با افزایش دما میزان هدایت حرارتی افزایش مییابد.
از تأثیر تخلخل جسم و نمونه صرف نظر میکنیم. میزان ضریب هدایت حرارتی و ظرفیت حرارتی ویژه هوا در دمای محیط بترتیب برابر ۰۲۶/۰ و kJ/Kg.°K 0072/1است و این مقادیر بدست آمده برای نمونهها در دمای محیط تقریباً برابر است. لذا میتوان گفت که در این مورد خاص تخلخل بر روی میزان هدایت حرارت و گرمای تجزیه تأثیر نخواهد گذاشت.
پراکنش اوره کندانس و نانورس بصورت یکنواخت در نمونهها در نظر گرفته میشود و هیچگونه تجمع و خوشهای شدن[۲۴۳] از دو پرکننده در محیط ماتریس نخواهیم داشت. نحوه پراکنش نانو در فاز ماتریس را نیز بصورت درون لایهای[۲۴۴] در نظر میگیریم.
وابستگی دمایی پارامترهای ضریب هدایت حرارتی و ظرفیت حرارتی ویژه نمونهها صرف نظر کردهایم و فقط وابستگی به جرم را وارد معادلات و محاسبات میکنیم.
به صورت کلی جریان گرما در جهت ضخامت کامپوزیت را میتوان توسط معادله اصلاح شده لاپلاس[۲۴۵] که در ابتدا توسط Henderson پیشنهاد شد[۳۵] توصیف کرد:
(۳‑۱) |
رابطه میان گرمای ویژه Cp و آنتالپی برای هر دو فاز ماده اصلی و ذغال بوسیله فرمولهای زیر نشان داده میشود[۹۱]:
(۳‑۲) |
(۳‑۳) |
- تلاش فردی
- کاهش ترک خدمت
- کاهش ترک غیبت
- کاهش ترک تأخیر
- جذابیت برای افراد خارج سازمان
- کاهش اثربخشی بی واسطه
- عدم تلاش و فعالیت کافی
- افزایش ترک خدمت
- افزایش ترک غیبت
- کاهش نوآوری و انعطاف پذیری
۲-۲-۱۶- فرایند تعهد سازمانی
اریلی و چاتمن [۷۱] در مطالعات خود ، سه مرحله برای ایجاد تعهد سازمانی بیان نموده اند :
۱- پذیرش [۷۲] : شخص در این مرحله تأثیر یا نفوذ دیگران را می پذیرد ؛ چرا که می خواهد در قبال این پذیرش منافعی را کسب کند ، مانند دریافتی بیشتر .
۲-تعیین هویت : در این مرحله ، شخص تأثیر و نفوذ را برای رسیدن به یک رابطه مناسب و رضایت بخش می پذیرد .
۳-درونی شدن : مرحله سوم و پایانی درونی شدن است . در این مرحله ، شخص ارزشهای سازمانی را مشوق و سازگار با ارزشهای خویش می داند ، به عبارتی دیگر ، در این مرحله ارزشهای سازمانی و فرد با هم سازگار می شوند(متدین، ۱۳۹۰).
۲-۲-۱۷- پیامدهای رفتاری و نگرشی تعهد
سطوح تعهد سازمانی می تواند نگرش ها و رفتارهای کلی در محیط کار را شکل دهد. نخست در ارتباط با ترک خدمت، تحقیقات نشان داده اند که هر سه نوع تعهد به طور منفی با رفتار ترک خدمت کارکنان ارتباط دارند. در ارتباط با حضور در کار نیز تحقیقات دلالت بر ارتباط منفی بین تعهد عاطفی و غیبت کارکنان دارد. به این معنی که، کارکنانی که سطح تعهد بالایی دارند در مقایسه با دیگر کارکنان، به احتمال کمترین غیبت می کنند. تحقیقات همچنین نشان داده اند که تعهد سازمانی به طور مثبتی با تلاش درون نقشی، فرانقشی (رفتار هروندی سازمانی) و عملکرد ارتباط دارد. همچنین، مشتریانی که سازمان به دنبال کسب وفاداری آن ها است، می بایست به کارکنان وفادار اطمینان داشته باشند. اطمینان به کارکنان وفادار، مستلزم وجود تعهد سازمانی است. علاوه بر این، افرادی که دارای تعهد کنتری هستند ممکن است سازمان را مورد انتقاد قرار داده و از آن عیب جویی کنند. تعهد بیشتر، احساس تعلق، امنیت و کامیابی افراد را نیز افزایش می دهد. کارکنان متعهد باعث ایجاد ثبات و اطمینان در سازمان می شوند(یوسفی و همکاران، ۱۳۸۹).
۲-۳- قسمت سوم: رابطه بین جامعه پذیری سازمانی با تعهد سازمانی
فرایند جامعه پذیری سازمانی بدان سبب در رفتار سازمانی کاربرد دارد که به اوائل کودکی محدود نمی شود، بلکه در سراسر زندگی انسان وجود دارد. مخصوصا طبق شواهد موجود، جامعه پذیری می تواند یکی از بهترین تبیین های چرایی رفتار کارکنان در سازمان باشد. جامعه پذیری می تواند بر عملکرد، ثبات و تعهد سازمانی کارکنان تاثیر بگذارد به گونه ای که می تواند کارکنان را در جهت آنچه سازمان می خواهد پیش ببرد و نهایتاً فرد همانی شود که سازمان می خواهد(تائورمینا، ۲۰۰۷).
در صورتی که جامعه پذیری سازمانی با موفقیت انجام شود نتایج زیر بدست می آید:
- ماندن و ادامه خدمت فرد در سازمان
- بهره وری و کارایی بیشتر از طریق تعهد افراد
- روشن شدن نقش ها
- ایجاد رضایت و خوشحالی از شغل برای افراد
- ایجاد هماهنگی بین زندگی سازمانی و زندگی شخصی و حل تعارض آنها.
- پذیرش هنجارها و نظام ارزشی توسط فرد به واسطه شناخت درست وی از سازمان
- تغییر بینش، نگرش و رفتار فرد مطابق با ارزش ها و هنجارهای سازمان.
- پذیریش جایگاه کاری و اجتماعی صحیح و عضویت واقعی فرد جدید.
- بقا و تداوم فرهنگ سازمانی
- تعهد بیشتر فرد نسبت به وظایف و عملکرد خود(سید جوادیان و درویش، ۱۳۷۹).
در مطالعات و پژوهش های صورت گرفته نیز رابطه جامعه پذیری سازمانی و تعهد سازمانی تایید شده است، شائمی و اصغری (۱۳۸۹) رابطه مثبت و معنی بین جامعه پذیری سازمانی و تعهد سازمانی گزارش کردند. رییسی (۱۳۸۹) در پژوهشی که در میان پرستاران بیمارستان شریعتی شهرستان اصفهان انجام داد، نتایج تحلیل آزمون همبستگی نشان داد که بین جامعه پذیری سازمانی و تعهد سازمانی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. یانگ[۷۳](۲۰۰۸)بین جامعه پذیری، تعهد سازمانی و رضایت شغلی در میان کارکنان هتل بین اللملی در تایوان رابطه مثبت و معنی دار گزارش کرد. افسانه پوراک[۷۴] و همکاران(۲۰۱۲) نشان دادند که بین جامعه پذیری سازمانی و تعهد سازمانی مدیریان سازمان های تربیت بدنی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.
۲-۴- قسمت چهارم: پژوهشهای مرتبط با موضوع پژوهش
۲-۴-۱- تحقیقات مشابه در زمینهی جامعه پذیری سازمانی
۲-۴-۱-۱- پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور
کوپر توماس و اندرسون(۲۰۰۲) در تحقیق با عنوان “هماهنگی تازه واردین: رابطه بین روش های جامعه پذیری سازمانی، کسب اطلاعات و نگرش” که در میان ۱۸۱ نفر از کارکنان تازه استخدام شرکت های تولیدی در هلند با بهره گرفتن از رویکرد مصاحبه و پرسشنامه با هدف شناسایی نقش روش های جامعه پذیری سازمانی در کسب اطلاعات و افزایش نگرش کارکنان نسبت به سازمان صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که روش جامعه پذیری تاییدی در تسهیل فرایند کسب اطلاعات کارکنان تازه وارد نقش مثبتی دارد و روش جامعه پذیری جمعی در افزایش نگرش کارکنان تازه وارد نقش مثبتی دارد.
چاو[۷۵] (۲۰۰۲) تحقیقی با عنوان “جامعه پذیری سازمانی و موفقیت های شغلی مدیران آسیای"که بین ۳۷۴ مدیر میانی و مدیران منابع انسانی در پنج کشور آسایی انجام داده است. در این تحقیق دو استراتژی جامعه پذیری حمایت سازمانی درک شده و تجارب توسعه ای و رابطه آنها با موفقیت های شغلی بررسی شد، که نتایج نشان داد رابطه معنا دار مثبتی بین تجارب توسعه ای با عملکرد، احتمال موفقیت، رضایت شغلی و تعهد سازمانی وجود دارد و در مقابل حمایت پایین درک شده سازمانی، اثربخشی این برنامه ها را کاهش می دهد.
دی وس[۷۶] و همکاران(۲۰۰۳) در تحقیقی با عنوان “قرارداد توسعه روانی در طول جامعه پذیری سازمانی: تطابق با واقعیت و نقش روابط متقابل” که روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی که نمونه به حجم ۲۲۰ نفر ازکارکنان شرکت مخابرات کشور هلند انجام گردید، گزارش کردند که بین ابعاد جامعه پذیری سازمانی با افزایش تعاملات و روابط در میان کارکنان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین ابعاد حمایت کارکنان می تواند به طور مثبت و معنی دار روابط متقابل در میان کارکنان را پیش بینی کند. از دیگر نتایج نتایج تحقیق مذکور عدم ارتباط بین متغیر های دموگرافیک جنسیت، سن، سنوات خدمت و مدرک تحصیلی با جامعه پذیری سازمانی بود.
فیلستاد(۲۰۰۴) در تحقیقی با عنوان “چگونگی تعریف نقش ها برای تازه واردین از طریق جامعه پذیری سازمانی” که در میان ۵۲ نفر از کارکنان تازه وارد شرکت های املاک و مستغلات کشور نروژ با رویکرد جند سطحی با بهره گرفتن از روش های مصاحبه و مشاهده صورت داد گزارش کرد که جامعه پذیری سازمانی و تجربه زود هنگام و ویژگی های شخصیتی کارکنان تازه وارد رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.
بیگلیاردی[۷۷] و همکاران(۲۰۰۵) در تحقیقی با عنوان “جامعه پذیری سازمانی، آرمان های حرفه ای در میان مهندسین طراحی"که با حجم ۳۴۶ نفر از مهندسین که با بهره گرفتن از روش تحقیق تصادفی منظم استفاده شد، گزارش کردند که بین روش های جامعه پذیری سازمانی و آرمان های حرفه ای رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین مشخص شد که بین متغیرهای دموگرافیک جنسیت و سن با جامعه پذیری سازمانی رابطه مثبت و معنی دار برقرار است.
تائورمینا و گائو[۷۸](۲۰۰۵) در تحقیقی با عنوان” رابطه جامعه پذیری سازمانی و اشتیاق شغلی” که در میان ۲۷۶ کارمند از دو منطقه ماکائو و ژوهایی که به صورت تمام وقت کار می کردند، نشان دادند که بین جامعه پذیری سازمانی و اشتیاق شغلی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد همچنین مشخص شد که چشم اندار از آینده سازمان به عنوان قویترین پیش بینی کننده ی اشتیاق شغلی بود. از دیگر نتایج پژوهش مذکور که وضعیت ابعاد جامعه پذیری سازمانی در میان جامعه مورد مطالعه وجود دارد و بالاتر از حد متوسط قرار دارد.
آلن[۷۹](۲۰۰۶) در تحقیقی با عنوان “آیا روش های جامعه پذیری بر ترک شغل و جذب افراد تاثیر دارد؟” نمونه ای از کارکنان جدید یک سازمان خدماتی را انتخاب کرد. نتایج نشان داد که روش های جامعه پذیری سازمانی، سازمان ها را قادر می سازد که کارکنان جدید را فعالانه درگیر کار کنند. روش تاییدی، ثابت و جمعی رابطه مثبتی با جذب کارکنان در سازمان دارند. نتایج همچنین نشان داد که جذب شدن به کار رابطه منفی با ترک شغل دارد و روابط بین برخی از روش های جامعه پذیری و ترک شغل را تعدیل می کند.
گرومن[۸۰] و همکاران(۲۰۰۶) در تحقیق با عنوان “تاکتیک های جامعه پذیری سازمانی و رفتارهای فعالانه” که روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی با حجم نمونه آماری۱۴۰ نفز از از دانشجویانی که در پایان دوره کار خود در نظر نظر سنجی شرکت نمودند، گزارش کردند که رابطه تاکتیک های جامعه پذیری سازمانیو بروز رفتارهای فعالانه مثبت و معنی دار می باشد. همچنین تاکتیک های جامعه پذیری سازمانی توان پیش بینی بروز رفتاری بازخود یابی و جستجوی اطلاعات را در افراد را دارند.
کونسیس[۸۱] و همکاران(۲۰۰۶) در تحقیقی باعنوان “ایجاد زنجیره تامین سرمایه های رابطه ای: تاثیر رفایند های رسمی و غیر رسمی جامعه پذیری اجتماعی” که در میان ۱۱۱ سازمان تولید در انگلستان انجام دادند، گزارش کردند فرایندهای غیر رسمی جامعه پذیری سازمانی در ایجاد سرمایه های رابطه ای، که به نوبه خود می تواند منجر به تامین و بهبود روابط میان اعضاء شود نقش موثری دارد.
کوته[۸۲] (۲۰۰۸) درتحقیقی با عنوان “روش ها جامعه پذیری و سازگاری مهندسان جوان “، جامعه پذیری ۱۳۵ مهندس جدید را که روش های جامعه پذیری سازمانی جونز برای آنها استفاده شده است بررسی کرد. نتایج این تحقیق که جنسیت را به عنوان متغیر تعدیل کننده در نظر گرفته شد، نشان داد که روش های جامعه پذیری به میزان زیادی وضوح نقش تازه کار، انسجام گروه کاری و سلطه شغلی را تحت تاثیر قرار می دهد. این ستاده های اولیه به نوبه خود به افزایش رضایت و تعهد سازمانی منجر می شود.
یالابیک[۸۳](۲۰۰۸) در تحقیقی با عنوان “جامعه پذیری سازمانی در شرکت های ادغام شده و ارتباط آن با تعهد سازمانی” که در میان ۱۶ شرکت ادغام شده در ایالت کالیفرنیا آمریکا انجام داد، گزارش کرد که میزان کاربست روش های جامعه پذیری سازمانی بر اساس مدل جونز، در روش تاییدی و ثابت نامطلوب بوده و کاربست روش جامعه پذیری جمعی تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. همچنین بین روش های جامعه پذیری سازمانی با ابعاد تعهد سازمانی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد و اینکه روش تاییدی و جمعی از روش جامعه پذیری سازمانی می توانند به طور مثبت و معنی دار بعد تعهد هنجاری را پیش بینی کنند.
- جاذب های پلیمری
- ساخت و فرمولاسیون افزایه های پلیمری در سیال و سیمان حفاری
- ساخت و فرمولاسیون ژل پلیمرهای نوین جهت کاربرد در کاهش تولید آب ناخاسته از مخازن نفتی/گازی
سامانه های پلیمری جهت ازدیاد برداشت نفت. (بیوتلر و همکارانش[۴۸]،۲۰۱۳)
-
-
-
- کارایی پلیمرها در تصفیه و انعقاد سازی
-
-
-
با توجه به محدود بودن دامنه ی فعالیت منعقد کننده های اصلی و به منظور بالا بردن راندمان فرایند و کاهش قابل ملاحظه ی کدورت، پلیمرهای پلی آکریل آمید بعنوان کمک منعقد کننده یا منعقد کننده مستقل استفاده می گردند.
پلیمرهای منعقد کننده، ترکیباتی پلیمری با وزن ملکولی بالا، بر پایه پلی آکریل آمید، محلول در آب هستند که بطور وسیعی بعنوان منعقد کننده، به منظور افزایش سرعت ته نشینی مواد جامد معلق و کلوئیدها و همچنین جهت رنگ بری در فرآیندهای تصفیه و تولید مایعات بکار برده می شوند. (وانگ و تانگ[۴۹]،۲۰۱۰)
کاربرد پلی الکترولیت ها
پلی الکترولیتها با افزایش سرعت ته نشینی مواد معلق، افزایش ابعادی و تراکم راندمان فیلتراسیون و جداسازی را افزایش داده و باعث ارتقاء کیفیت فرایند و کاهش قابل ملاحظه کدورت نهایی می شوند.
برخی کاربردهای این دسته از مواد عبارت است از:
- کمک منعقد کننده در فرایند زلال سازی آب خام جهت تولید آب آشامیدنی و صنعتی
- منعقد سازی جامدات معلق و کلوئیدها در فرآیندهای تغلیظ مایعات
- جداسازی جامدات و ترکیبات آلی در آب برگشتی سیستمهای تبرید و حرارتی
- جداسازی جامدات، روغن و گریس و اکسیدهای نامحلول در تصفیه آب برگشتی از بخش نورد در صنعت فولاد
- حذف رنگ، مواد جامد معلق و کلوئیدها در صنایع تولید محصولات پتروشیمی
- منعقد کننده در سیستمهای تصفیه پساب های صنعتی و بهداشتی. (گاوو و همکارانش[۵۰]،۲۰۱۲)
مکانیسم انعقاد توسط این دسته از پلیمرها
گروه های فعال پلیمر در محیط آبی، پیوند قوی با کلوئیدهای معلق یا ذرات بسیار ریز ایجاد می نمایند.
در پلیمرهای نانیونیک، فعل و انفعال بین پلیمر و ذرات معلق، وابستگی به باندهای هیدروژن آنها داشته و فعالیت پلیمرهای باردار) کاتیونیک و آنیونیک( وابسته به برخوردهای الکترواستاتیک و تبادل بار بین ذرات معلق و پلیمر و ناپایداری خصوصیت سطح ذرات می باشد.
ناپایداری خواص سطح ذرات و منعقد شدن بخش اعظم یک دسته از ذرات معلق، باعث تشکیل توده شده که پس از ته نشینی براحتی قابل جداسازی می باشند.
اثر بهینه پلیمرها بر روی ذرات با اندازه گیری توانایی تاثیر پلیمر بر روی ذره قابل تخمین است.این توانایی به دو عامل بستگی دارد.
۱) نوع وخواص سطح ذرات
۲) کیفیت آب : قدرت هدایت الکتریکی، سختی و عوامل کاهش دهنده کشش سطحی آب، pH.
انتخاب نوع و مقدار پلی الکترولیت مناسب:
آب خام و پساب در فصول مختلف، بسته به تغییرات شرایط آب و هوایی منطقه و فرایند تولید و نقطه برداشت آب، تغییر کیفیت خواهد داشت، لذا ماهیت ذرات معلق و کلوئیدها نیز متغییر خواهد بود. بهترین و ساده ترین روش برای انتخاب یک پلی الکترولیت مناسب، همان انجام آزمایش جار تست و سایر تستهای مشابه می باشد.
مقدار مصرف – آماده سازی محلول:
دوز مصرف بستگی به اندازه کدورت، ماهیت کدورت و نوع پلیمر دارد و اندازه دوز مصرف توسط آزمایش جار تست قابل اندازه گیری است.
آزمایش جارتست بهترین روش تعیین اندازه مصرف می باشد لیکن باید همواره آزمایش با حداقل مقدار پلیمر صورت پذیرد چراکه فعالیت پلی الکترولیت در دوز بالا از لحاظ حجم لجن گذاری مشابه می باشد.
لیکن دوز بالا باعث باقی ماندن مقدار زیاد پلی الکترولیت باقی مانده در آب یا پساب و ایجاد توده های ریز معلق و روی سطح آب می گردد که از دو جنبه ی مقدار مصرف و کیفیت آب یا پساب حائز اهمیت می باشد.
در صورتیکه منحنی مقدار توده ها برمبنای دوزمصرف پلی الکترولیت رسم گردد، در آن صورت نقطه تاثیر گذاری براحتی قابل مشاهده می باشد. (گاوو و همکارانش[۵۱]،۲۰۱۳)
-
- فناوری نانو
این روش تاکنون جهت جداسازی و اندازهگیری ترکیبات آلاینده آبهای طبیعی از قبیل هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهای آفتکشهای آلی فسفردار، آفتکشهای آلی کلردار، کلروبنزنها، تریهالومتانها، ترکیبات بنزنی استخلافدار، آلکانها و آلکنها به کاربرده شده است و نتایج رضایت بخشی از آنالیز این نمونهها با کروماتوگرافی گازی حاصل شده است [۳۷-۳۶].
از این روش همراه با اسپکتروسکوپی جذب اتمی کورهای و شعلهای و پلاسمای جفتشده القایی برای استخراج و اندازهگیری کاتیونهایی از قبیل کادمیم، سرب، سلنیم و جیوه از آب استفاده شده است. این روش به علت حجم کم حلال آلی استخراج کننده مصرفی، دارای فاکتور تغلیظ بالا بوده و در نتیجه جهت آنالیز مقادیر خیلی کم این ترکیبات در آبها، بسیار کارا میباشد.
بهطورکلی امکان استخراج هرگونه هیدروفوبی که در درون محلول آبی وجود داشته باشد، با این روش وجود دارد. تاکنون توانایی این روش جهت استخراج هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهای و آفتکشهای آلی فسفردار، کلروبنزنها و تریهالومتانها به اثبات رسیده است.
در مواردی که قطبیت گونهها و حلالیت آنها در آب کم است، بدون نیاز به واکنشهای ثانویه میتوان عمل استخراج را انجام داد. ولی در مواردی که حلالیت گونهها در آب نسبتاً بالا باشد و یا نظیرکاتیونها، محلول درآب باشند، لازم است به نحوی حلالیت آنها در آب کاهش یابد. به عنوان مثال برای کاتیونها با بهره گرفتن از لیگاندهای آلی با هیدروفوبیسیته مناسب، کمپلکسهای کم محلول در آب ایجاد کرده و عمل استخراج انجام میگیرد. کاتیونهایی از قبیل کادمیم، سرب، سلنیم و جیوه با این روش استخراج شدهاند یا در مورد ترکیباتی مثل فنلها و الکلها میتوان با مشتقسازی آنها بهوسیله فرایند استری کردن، حلالیت را کاهش داده و عمل استخراج را انجام داد [۳۸].
حلال پخشکننده معمولاً تتراکلریدکربن و حلال استخراجی استون میباشد.
۲-۳-۳- اصول میکرو استخراج مایع - مایع پخشی
میکرو استخراج مایع- مایع پخشی در واقع شاخهای از استخراج مایع- مایع معمولی میباشد که در جهت کاهش مصرف حلالهای آلی مضر طرحریزی شده است. بهطور کلی در روش میکرو استخراج مایع- مایع پخشی سه جزء حلال آبی، حلال آلی استخراجکننده و حلال آلی پخشکننده به گونهای با هم مخلوط میشوند که حلال آلی استخراجکننده بهصورت قطرات بسیار ریز، در بین لایههای حلال آبی پخش شود. اندازه این قطرات به حدی است که جرم این قطرات توانایی غلبه بر نیروهای بین مولکولی آب را نداشته و نمیتوانند بدون حضور یک نیروی خارجی به یکدیگر متصل شده و تهنشین شوند. البته لازم به ذکر است که نیروهای جاذبه کوچک برهمکنشهای مولکولی حلال آب با مولکولهای حلال استخراجکننده نیز در پایداری این سیستم تأثیرگذار است. بر اثر پخش حلال آلی استخراجکننده در درون آب، سطح تماس مولکولهای آب و حلال آلی به میزان بسیار زیادی در مقایسه با استخر اج مایع- مایع معمولی افزایش مییابد. این امر سبب میشود که زمان لازم برای به تعادل رسیدن گونه استخراجشونده (که یا ذاتاً هیدروفوب است و یا به کمک فرایندهای کمپلکسکردن و یا مشتقسازی هیدروفوب شده است) بین آب و حلال آلی کاهش یابد و به حد ثانیه برسد [۳۹].
بهطور کلی مراحل انجام میکرو استخراج مایع- مایع پخشی بدین شکل میباشد که ابتدا یک محلول همگن از حلال آلی استخراجکننده و حلال آلی پخشکننده با نسبتی معین تهیه میگردد. سپس مقدار مشخصی از این محلول به کمک یک سرنگ به سرعت به درون محلول آبی حاوی آنالیت تزریق میگردد. درنتیجه محلول کدر (ابری) میشود که این کدورت به علت پخش ذرات ریز حلال استخراجکننده در درون محلول آبی میباشد (شکل ). این مخلوط تا حدود زیادی پایدار میباشد و میتواند ساعتها به همین حالت باقی بماند. سپس این مخلوط سانتریفوژ میگردد و در نتیجه ذرات ریز حلال استخراجکننده که دارای دانسیته بیشتری نسبت به آب، میباشند تهنشین میگردند. سپس این فاز تهنشین شده که حاوی آنالیت نیز میباشد، جهت آنالیز با روشهای دستگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
شکل ۲-۴ مراحل میکرو استخراج مایع- مایع پخشی
اصول کلی توزیع ماده بین دو فاز غیرقابل اختلاط همانند استخراج مایع- مایع معمولی است، با این تفاوت که سطح تماس بسیار افزایش یافته است. در ضمن میزان ضرایب توزیع آنالیتها نیز احتمالا متفاوت از ضرایب توزیع بین دو حلال آلی و آبی به تنهایی است، زیرا وجود حلال پخشکننده باعث تغییراتی هر چند کوچک در خواص حلال آبی و آلی میگردد [۴۰].
۲-۳-۴-محاسبهی فاکتورهای موثر در روش میکرواستخراج مایع- مایع پخشی
مقدار ماده استخراج شده در فاز ته نشین شده را می توان از روابط ریاضی استخراج مایع- مایع، بدست آورد.
(۲-۱) | ntot = nsed + naq |
(۲-۲) | nsed = Co . Vaq - Caq . Vaq |
همچنین ضریب توزیع بهصورت غلظت ماده استخراجشده به غلظت آنالیت در فاز آبی پس از تعادل تعریف میشود.
(۲-۳) | nsed = Co . Vaq - . Vaq |
(۲-۴) | nsed = Csed .Vsed |
با جایگذاری رابطهی ( در رابطهی ( معادلهی زیر بهدست میآید:
(۲-۵) | nsed = Co . Vaq - . Vaq |
(۲-۶) |